 |
BÙA ĐƠN GIẢN (tự Thiết kế)
Chữ: 姜太公在此百無禁忌
Đọc: Khương Thái Công tại thử bách vô cấm kị
Nghĩa: Khương Thái Công tại đây, tà ma đi hết.
|
Việc chọn ngày tốt, tránh ngày xấu, cầu cúng từ lâu đã trở thành truyền thống văn hoá của các dân tộc Đông phương theo nguyên lý “Thiên Nhân hợp nhất” 天人合一. Thủa xưa có đến 85 việc cần xem ngày, làm Lễ chia thành 7 nhóm trong đó có các công việc liên quan tới tu sửa, làm mới các kiến trúc gồm 26 việc. Nay chỉ những sự kiện lớn của đời người mới tiến hành nghi thức đó.
Đối với người Việt, làm nhà là một trong ba việc lớn của đời người (lấy vợ, làm nhà, cha mẹ chết). Do đó từ xưa tới nay, người ta luôn cẩn trọng trong việc phạt mộc, đào móng, dựng nhà, cất nóc, vào nhà mới. Dân gian quan niệm nóc nhà (cây Thượng lương 上樑) rất quan trọng bởi không có nóc không thành nhà. Do đó khi làm nhà, người ta làm lễ cất nóc, chữ gọi là lễ Thượng lương. Ngày nay, nhà đổ mái bằng thì “cất nóc” là đổ mái tầng cao nhất.
Gần đây việc trùng tu, tân tạo đình, chùa, nhà thờ, đền, miếu theo dạng kiến trúc cổ nên “cất nóc” rất quan trọng.
1. Chuẩn bị:
1.1. Chọn ngày:
Đây là việc lớn nên cần đi xem ngày, chọn giờ. Yêu cầu chung nhất là ngày giờ đó phải: hợp với việc tạo tác, có nhiều Cát thần, hợp với bản mệnh của người chủ sự, đủ điều kiện về xây dựng, tổ chức. Thường chọn ngàứồc sao: Hoàng đạo, Sinh khí, Lộc mã, Giải thần. ...; tránh ngày xấu là ngày Hắc đạo, Sát chủ, Thổ cấm, Trùng tang, Hùng phục.....
1.2. Viết chữ, xin bùa:
1.2.1. Chữ viết trên Thượng lương thường là chỉ thời gian và phải nhờ người viết chữ đẹp. Chú ý rằng: chân chữ hướng ra cửa, từ ngoài nhìn vào phía tay phải là điểm bắt đầu, số chữ có chữ cuối đứng vào chữ “Sinh” trong “Sinh Lão Bệnh Tử” (tức là gồm 4n+1 chữ). Ví dụ:
* Chữ đề trên cây nóc nhà làm năm 1925:
- Nguyên văn: 啟定十年歲乙丑四月二十一日良辰豎柱上樑大吉 (21 chữ).
- Phiên âm: Khải Định Thập niên tuế Ất Sửu Tứ nguyệt Nhị thập Nhất nhật lương thời, thụ trụ thượng lương đại cát
- Dịch nghĩa: Giờ lành ngày 21 tháng 4 năm Ất Sửu 1925, năm thứ Mười niên hiệu Khải Định dựng cây thượng lương đạt nhiều điềm may mắn.
* Chữ đề trên cây nóc khi trùng tu nhà năm 1931:
- Nguyên văn: 皇朝保大六年歲次辛未四月十九日辰牌重修豎柱上樑大吉 (25 chữ).
- Phiên âm: Hoàng triều Bảo Đại Lục niên tuế thứ Tân Mùi Tứ nguyệt Thập Cửu nhật thời bài, trùng tu - thụ trụ thượng lương đại cát
- Dịch nghĩa: Ngày 19 tháng 4 năm Tân Mùi 1931 năm thứ Sáu niên hiệu Hoàng triều Bảo Đại dựng cây thượng lương khi trùng tu, đạt nhiều điềm may mắn.
Gần đây, có người vin vào câu “Gia Sinh Đình Lão” mà bảo rằng chữ cuối viết trên thượng lương ở Đình rơi vào “lão” (nghĩa là số chữ trên cây thượng lương = 4n+2)! Đó là sai lầm, vì “Đình” là cái “Nhà” lớn của toàn thôn nên vẫn phải viết 4n+1 chữ!. Có người phần Quốc hiệu ghi rõ: “共和社會主義越南國歲次” (Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quốc tuế thứ) là thừa bởi hiện nay không đặt niên hiệu, nếu cần chỉ nên viết “越南國” (Việt Nam quốc) là đủ. Đồng thời không nên dùng chữ giản thể mà phải dùng chữ phồn thể.
1.2.2. Chữ trên câu đầu: Do đoạn câu đầu ngắn nên xưa nay người ta chọn đối thơ loại năm chữ. Nội dung câu đầu nêu được việc mong ước trừ ma quỷ và được hưởng mọi điều tốt đẹp của trời đất. Những câu thường được chọn là “姜太公在此” (Khương thái công tại thử)/ “(乾元亨利 貞” (Càn nguyên hanh lợi trinh) nghĩa là có Khương thái công ở đây/ Được hưởng mọi điều tốt đẹp của trời đất. Hoặc “紫微星正炤” (Tử Vi tinh chính chiếu)/ “富貴壽康寧” (Phú quý thọ khang ninh) nghĩa là sao Tử Vi chiếu đúng vào nhà nên được hưởng những điều tốt là phú, quý, thọ, khang, ninh. Chú ý rằng câu ở bên phải có âm trắc ở cuối.
1.2.3. Làm bùa: Một miếng vải đỏ có đề ngày tháng tiến hành Lễ và mấy chữ: 姜太公在此 (Khương Thái công tại thử, tức Ông Khương Thái công hiện ở đây), được treo vào Thượng lương hoặc thay miếng vải đỏ bằng lá bùa Bát quái, để trừ tà ma.
1.3. Sắm đồ lễ:
Ngày xưa phải cúng tam sinh (3 con vật), ngày nay đơn giản hơn, nhưng cần phải có:
- Một con gà; Một đĩa xôi hoặc bánh chưng.
- Một đĩa muối; Một bát gạo; Một bát nước.
- Nửa lít rượu trắng; Bao thuốc, lạng chè.
- Một bộ quần áo Quan Thần Linh, mũ, hia tất cả màu đỏ, kiếm trắng.
- Một đinh vàng hoa; Năm lễ vàng tiền.
- Năm cái oản đỏ; Năm lá trầu, năm quả cau.
- Năm quả tròn; Chín bông hoa hồng đỏ.
2. Nghi thức:
Chuẩn bị tốt hiện trường: don nơi đào móng, bắc đòn chính của nóc nhà lên đỉnh sườn nhà.
Đúng ngày giờ đã chọn, để Lễ vật ở một cái mâm nhỏ rồi đặt mâm lễ lên một cái bàn con (hay ghế cao) ở giữa khu đất sẽ được đào móng.
Gia chủ quần áo chỉnh tề, thắp đèn, rót rượu, đốt nhang vái bốn phương, tám hướng rồi quay vào mâm lễ mà khấn (nhiều người mời Thầy) cáo gia tiên. Lễ xong, trước đây có đốt pháo, ngày nay thường phụt pháo giấy. Tiếng pháo vừa biểu lộ sự vui sướng vừa để đuổi tà ma.
Khi hương gần tàn gia chủ hoá tiền vàng, rắc gạo, muối ra xung quanh rồi tự tay cuốc 7 nhát vào chỗ định đào móng (nếu cất nóc thì kéo nóc đặt vào vị trí). Ngay sau đó tốp thợ có thể tiến hành công việc[1].
Cũng trong dịp này, chủ nhà mời bà con họ hàng tới chung vui “thụ lộc” và mừng cho gia chủ.
Phảm vật cúng xong chia cho tốp thợ 1 nửa.
3. Văn khấn:
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy[2] Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ, Tiền chủ Hậu chủ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Đương niên Quý Tị niên Chí đức Tôn thần: Từ giả Đại tướng Quân[3]; Ngài Đương niên chi Thần: Ngô Vương Hành khiển, Thiên Hải chi Thần, Hứa Tào Phán quan[4].
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân: Đông trù Tư mệnh Táo phủ thần quân, Thổ địa Long mạch Tôn thần, Ngũ phương, Ngũ Thổ, Phúc đức Chính thần và Chư vị thần linh cai quản xứ này .
Hôm nay là ngày ngày Rằm tháng Tám năm Quý Tị, vào năm thứ 68 của nước CHXHCN Việt Nam, tức là vào thứ Năm, ngày 19 tháng 09 năm 2013.
Tín chủ con là: Lương Đức Thuộc
Ngụ tại: thôn An Phong, xã Phong Niên, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai
Thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, rượu thịt nước trong, thắp nén tâm hương, dâng lên trước án, có lời thưa rằng: tín chủ con khởi tạo (hoặc cất nóc, xây cổng, sửa chữa hay xây mới...) căn nhà ở thôn An Phong, xã Phong Niên, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai để làm nơi cư ngụ cho gia đình con, con cháu.
Nay chọn được ngày lành tháng tốt, kính cáo chư vị linh thần, cúi mong soi xét và cho phép được động thổ (hoặc cất nóc, xây cổng, sửa chữa hay xây mới...).
Tín chủ con lòng thành lễ vật dâng lên trước án thành tâm kính mời:
Ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
Ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương.
Ngài Bản xứ Thần Linh Thổ Địa.
Ngài Định phúc Táo quân, các ngài Địa chúa long mạch Tôn thần và tất cả các vị
Thần Linh cai quản ở trong khu vực này.
Cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông, chủ thợ được bình an, ngày tháng hưởng phần lợi lạc, âm phù dương trợ, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Tín chủ lại xin phổ cáo với các vị Tiền chủ, Hậu chủ và các vị Hương linh khuất mặt lẩn khuất quanh đây, các linh hồn chiến sĩ trận vong vì nước, các oan hồn uổng tử không nơi nương tựa, xin cùng tới đây thụ hưởng lễ vật, độ cho tín chủ cũng như chủ thợ đôi bên, khiến cho an lạc, công việc chóng thành, muôn sự như ý, từ đây hoạn lộ hanh thông, Đông thành Tây tựu, trú sở cát tường.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Lương Đức Mến (soạn từ nhiều nguồn tham khảo, dùng trong gia tộc).
[1] Nếu mượn tuổi làm nhà:
- Trước đó phải làm giấy tờ bán tượng trưng khu đất đó cho người mượn tuổi lấy 99.000 đồng có làm giấy tờ, chủ nhà giữ giấy này.
- Khi động thổ: người mượn tuổi thay gia chủ khấn vái và động thổ như trên. Lúc này gia chủ phải lánh khỏi nơi làm nhà xa từ 50m trở lên, sau khi hoàn tất việc động thổ xong mới trở về.
- Các kỳ đổ mái tầng 1, tầng 2… và tầng cuối cùng, người mượn tuổi vẫn tiếp tục dâng hương, khấn lễ, gia chủ vẫn phải lánh mặt lúc làm lễ.
- Khi nhập trạch: người mượn tuổi làm mọi thủ tục dâng hương, khấn thành lời bàn giao nhà cho gia chủ. Gia chủ làm giấy tờ mua lại nhà với giá 100.000 đồng và khấn cầu, lễ theo phần nhập trạch.
[3] Thay đổi từng năm trong Vòng luân phiên các Thái Tuế tinh quân trong Lục thập Hoa giáp, xem tại đây: http://holuongduclaocai.blogspot.com/2012/01/vong-thai-tue.html
Vào Mạng thấy có người viết “越南太岁戊戌仲秋二拾日黄道貴族重修上樑大吉”
Trả lờiXóa(Việt Nam Thái tuế Mậu Tuất Trọng Thu Nhị Thập nhật Hoàng đạo quý tộc trùng tu thượng lương đại cát)
1. Như vậy: Lỗi lẫn chử giản thể (岁 lẽ ra là 歲), thái tuế (?),
Từ “quý tôc”, “Hoàng đạo” đặt vào đây nghĩa gì?
Ngày chỉ rõ (20), tháng lại nói chữ (trọng Thu) tạo sự bất nhất!
Hơn nữa, còn thiếu chữ chỉ giờ mà khi cất nóc giờ lại rất quan trọng!
2. Theo nguyên tắc dùng 4n+1 chữ, chỉ rõ thời gian (năm, tháng, ngày, giờ) dựng cây đòn nóc khi trùng tu, theo tôi viết:
二零十八 戊戌年 辛酉月 甲子日 (tên giờ theo Can Chi) 辰 重修 竪柱 上樑 大吉旺 (25 chữ)
(2018 Mậu Tuất niên Tân Dậu nguyệt Giáp Tý nhật (tên giờ) thời, Trùng tu thụ trụ Thượng lương Đại cát Vượng.)
Sửa “二零十八” thành “二零一八”
Xóa