Đôi dòng gửi đến muôn nơi,
Ai người tâm huyết, ai người chung tay?
Tại Từ đường họ Lương ở thôn Phương Hạ, xã Chiến Thắng, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng có đôi câu đối:
Nguyên văn:木出千枝由有本水流萬派溯從源
Phiên âm: Mộc xuất thiên chi do hữu bản,Thuỷ lưu vạn phái tố tòng nguyên.
Dịch nghĩa: Cây dẫu muôn cành cùng chung gốc, Nước chẩy vạn dòng khởi nguồn chung.
Phiên âm: Mộc xuất thiên chi do hữu bản,Thuỷ lưu vạn phái tố tòng nguyên.
Dịch nghĩa: Cây dẫu muôn cành cùng chung gốc, Nước chẩy vạn dòng khởi nguồn chung.
Như một lẽ tự nhiên, từ ngàn xưa cổ nhân đã tổng kết: Cây có gốc, nước có nguồn, con người có tổ tiên. Do sinh kế, do biến động của thời cuộc hay do nhà nước phân công, tổ chức đưa đi mà nhiều người, nhiều gia đình đã rời quê gốc tới sinh sống, lập nghiệp ở miền quê khác. Từ đó hình thành nên những Chi, Phái mới.
Theo thời gian, chúng ta càng xa Tổ tiên nên hiểu biết về tiền nhân, về cố hương ngày càng mờ nhạt. Kèm theo đó là những gia đình, Chi, Phái đến lập nghiệp tại những thời điểm khác nhau nên tuy cùng quê gốc, cùng Tổ sống cạnh nhau chưa chắc đã biết đến điều thiêng liêng đó. Hơn nữa, qua mấy chục năm chiến tranh, mải lo kiếm cái ăn cái mặc, việc Họ có lúc sao nhãng, Gia phả bị thất lạc hoặc tam sao thất bản. Nay, điều kiện sống, trình độ đã nâng lên, nhận thức đã biến chuyển nhưng quá trình phục hồi việc họ, chép lại Gia phả gặp không ít khó khăn. nếu không làm ngay e khó kịp bởi số người cao tuổi, có Tâm với việc này cứ ngày một vắng dần. Do vậy:
Theo thời gian, chúng ta càng xa Tổ tiên nên hiểu biết về tiền nhân, về cố hương ngày càng mờ nhạt. Kèm theo đó là những gia đình, Chi, Phái đến lập nghiệp tại những thời điểm khác nhau nên tuy cùng quê gốc, cùng Tổ sống cạnh nhau chưa chắc đã biết đến điều thiêng liêng đó. Hơn nữa, qua mấy chục năm chiến tranh, mải lo kiếm cái ăn cái mặc, việc Họ có lúc sao nhãng, Gia phả bị thất lạc hoặc tam sao thất bản. Nay, điều kiện sống, trình độ đã nâng lên, nhận thức đã biến chuyển nhưng quá trình phục hồi việc họ, chép lại Gia phả gặp không ít khó khăn. nếu không làm ngay e khó kịp bởi số người cao tuổi, có Tâm với việc này cứ ngày một vắng dần. Do vậy:
Người dưng năng gặp thành quen,
Họ hàng không biết trở nên xa vời.
Họ hàng không biết trở nên xa vời.
Trong xã hội hiện đại, các mặt kinh tế, chính trị, xã hội có nhiều biến động. Kéo theo nó là nhiều chuẩn mực đạo đức, nếp sống đã thay đổi, thậm chí trái ngược và sẽ còn đổi thay nữa. Trong điều kiện đó, nhiều gia đình, một số dòng họ, chi họ bị tan vỡ, lỏng lẻo, xói mòn bởi những văn minh vật chất thời @ cuốn trôi những quan niệm, nếp nghĩ, cách sống cũ. Trong hoàn cảnh đó, Gia đình là “pháo đài bảo đảm an toàn cho mọi thành viên trước các cám dỗ, cạm bẫy của cuộc sống đầy nghịch lý thời hiện đại” và Gia Tộc, từ tiểu chi đến đại tông, chính là phòng tuyến, tầng tầng lớp lớp, để bảo vệ nền nếp gia phong, truyền thống dòng họ, thuần phong mỹ tục, truyền thống dân tộc, … của chúng ta. Đừng đổ lỗi cho cơ chế, cho xã hội mà hãy tự bảo vệ và cứu lấy mình, con mình, gia đình mình, dòng tộc mình. Phục hồi những giá trị nhân văn cao đẹp của Việc Họ là đã đưa vào một liều Vacxin tốt nhất để nâng cao sức đề kháng của cơ thể, chống lại mọi mọt ruỗng.Trên cơ sở đó, những giá trị truyền thống được hình thành, chắt lọc, thử thách qua bao đời, được đổi bằng mồ hôi, nước mắt, máu xương, được trải nghiệm qua những tháng năm cơ cực, nhọc nhằn đã bám rễ sâu trong lòng gia tộc, vẫn có sức sống mãnh liệt, sẽ luôn đồng hành và vẫn có ích soi rọi mỗi bước đi, cách nghĩ của hậu thế.
Tuy không duy tâm nhưng tôi tin: “Hoàng Thiên bất phụ hảo Tâm Nhân” (Trời không phụ người có lòng tốt).Đừng nghĩ rằng chỉ nhưng dòng họ Cao môn lệnh Tộc, những người Dương Danh hiển Gia mới cần, có thể và phải lập Gia phả. Ai cũng chặc lưỡi cho qua, cho đó là công việc của các bậc Trưởng thượng, những người đã nghỉ hưu thì ai sẽ làm? Và làm thế nào được? Trách nhiệm lập Gia phả, cung cấp thông tin và quyền được có chỗ đứng, khai thác thông tin trong phả hệ…của dòng tộc là của mọi thành viên trong họ, kể cả Nội và Ngoại và không loại trừ những cháu Ngoại xa đời hay người ngoài họ có liên quan. Người có Tâm, có Biết phải khởi xướng, cung cấp thông tin, tư liệu, người nắm được Kĩ thuật phải xắn tay làm, người dư giả Kinh phí cần hảo tâm công đức. Tôi nghĩ vậy không hiểu có điều gì sai không?
Nghiên cứu các bài phát biểu tại Hội thảo chủ đề "Họ Lương trong cộng đồng các dân tộc VN" tổ chức tại Văn Miếu QTG ngày 23/9/2008 vừa qua trên trang tôi rất vui, cảm động thêm về lời di huấn của Tổ tiên : "Nam bang Lương tính giai ngã tử tôn” , tức là “họ Lương ở nước Nam đều là con cháu ta cả”. Đặc biệt bài của Nhà giáo Bùi Văn Tam (cháu ngoại Lương tộc) cung cấp nhiều thông tin, gợi mở giúp tôi suy nghĩ khi hoàn thành cuốngia phả dòng họ Lương Đức ở Lào Cai (vốn gốc Chiến Thắng, An Lão, Hải Phòng). Cùng với việc soạn gia phả gia đình để lưu giữ và sao gửi cho anh em, tôi còn đưa lên mạng (tại các trang Website :
Tuy không duy tâm nhưng tôi tin: “Hoàng Thiên bất phụ hảo Tâm Nhân” (Trời không phụ người có lòng tốt).Đừng nghĩ rằng chỉ nhưng dòng họ Cao môn lệnh Tộc, những người Dương Danh hiển Gia mới cần, có thể và phải lập Gia phả. Ai cũng chặc lưỡi cho qua, cho đó là công việc của các bậc Trưởng thượng, những người đã nghỉ hưu thì ai sẽ làm? Và làm thế nào được? Trách nhiệm lập Gia phả, cung cấp thông tin và quyền được có chỗ đứng, khai thác thông tin trong phả hệ…của dòng tộc là của mọi thành viên trong họ, kể cả Nội và Ngoại và không loại trừ những cháu Ngoại xa đời hay người ngoài họ có liên quan. Người có Tâm, có Biết phải khởi xướng, cung cấp thông tin, tư liệu, người nắm được Kĩ thuật phải xắn tay làm, người dư giả Kinh phí cần hảo tâm công đức. Tôi nghĩ vậy không hiểu có điều gì sai không?
Nghiên cứu các bài phát biểu tại Hội thảo chủ đề "Họ Lương trong cộng đồng các dân tộc VN" tổ chức tại Văn Miếu QTG ngày 23/9/2008 vừa qua trên trang tôi rất vui, cảm động thêm về lời di huấn của Tổ tiên : "Nam bang Lương tính giai ngã tử tôn” , tức là “họ Lương ở nước Nam đều là con cháu ta cả”. Đặc biệt bài của Nhà giáo Bùi Văn Tam (cháu ngoại Lương tộc) cung cấp nhiều thông tin, gợi mở giúp tôi suy nghĩ khi hoàn thành cuốngia phả dòng họ Lương Đức ở Lào Cai (vốn gốc Chiến Thắng, An Lão, Hải Phòng). Cùng với việc soạn gia phả gia đình để lưu giữ và sao gửi cho anh em, tôi còn đưa lên mạng (tại các trang Website :
lưu giữ và mong muốn những ai quan tâm biết đến, chia sẻ. Kèm theo là Dư địa chí các vùng đất liên quan đến dòng họ (Hải Phòng, Lào Cai).
Quá trình soạn và nghiên cứu nội dung Hội thảo 23/8 tôi thấy xuất hiện mấy băn khoăn:
1. Trong bài có đoạn: “họ Lương Cao Mật, Tiên Lãng, Khúc Giải...” có ý chí mở mang, “phát triển mở rộng việc khai hoá lập thôn ấp làng xóm mới” tôi nghĩ đó là dòng họ Lương nhà mình bởi trước kia xã tôi vốn có tên là tổng Cao Mật thuộc An Lão (có Khúc Giải nay thuộc xã An Tiến) và chỉ cách Tiên Lãng con sông Úc. Nhưng đoạn trên lại nói “Lương Cao Mật có tên lót là Tất giống họ Lương Cự Phú” thì tôi thấy băn khoăn bởi theo Gia phả còn lại thì: họ tôi vốn gốc là Lương Công, từ đời thứ 3 các chi đổi sang Lương Hoàn và Lương Đức, không có dòng nào Lương Tất.Vậy không biết Lương Cao Mật nói trong đó có phải dòng họ Lương hiện ở hay xuất phát từ xã Chiến Thắng, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng không hay là dòng họ ở xã Cao Mật, tỉnh Nam Định?
2. Bài viết có đoạn gợi ý: “Ở Thanh Nghệ Tĩnh và Nam Định, Ninh Bình có chung quan hệ với hai trung tâm họ Lương Đắc Bằng (Hội Triều, Thanh Hoá) và Lương Thế Vinh (Nam Định)...”. ...”Vùng Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên nên tìm về hướng Nam Định theo gia phả của một số chi họ nói từ Nam Định di cư, chạy loạn, khai hoang Tam Thiên mẫu ...lập làng, ấp hoặc phục hồi làng ấp sau loạn lạc và do đó có quan hệ với Trạng Lường”. Song theo truyền ngôn thì: thì Thuỷ tổ của họ Lương Chiến Thắng là cụ Lương Đắc Bằng, thày dạy của Trạng Trình. Chính con trai cụ Lương Đắc Bằng khi theo học Trạng Trình đã để lại một chi ở Vĩnh Bảo, con cháu đặt tên lót là Lương Văn hoặc Lương Duy. Đến đời thứ 5 (hay 6) thì có một chi rời sang Tiên Lãng. Sau 5, 6 thế hệ ở đó, một chi (Cụ Lương Công Trạch) sang gây nghiệp ở Tổng Cao Mật (xã Chiến Thắng, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng nay). Nhưng trong lúc chính sự rối ren (các cuộc nội chiến Lê-Mạc, Lê-Trịnh rồi Trịnh-Nguyễn), sợ bị đàn áp nên con cháu phải giấu gốc gác, không ghi trong Gia phả mà chỉ truyền miệng.Những trang Gia phả còn lưu lại mà phụ thân tôi đã lược dịch (1997) thì: Thượng Tổ gốc ở Phương Lai, Tiên Lãng. Vào khoảng Đời Lê Hiển Tông-Trịnh Doanh, gặp năm đói kém đưa con đến lập nghiệp ở Cao Mật (Chiến Thắng, An Lão ngày nay) và sinh ra dòng họ Lương ở đây. Nhưng tổ tiên cụ Lương Công Trạch từ đâu đến Phương Lai, đến từ bao giờ và trong hoàn cảnh nào, vì sao đến đó... cho đến nay chúng tôi chưa khảo cứu được. Đúng là “Tiền tiền vô thủy” ( Không biết điểm bắt đầu).Vậy có tư liệu nào chắp nối được xem dòng họ Lương Chiến Thắng (An Lão, Hải Phòng) khởi nguồn từ cụ Lương Đắc Bằng (Thanh Hoá) hay từ cụ Lương Thế Vinh (Nam Định)?
3. Theo Gia phả hiện tôi đang giữ thì con cháu đời sau suy tôn cụ Lương Công Trạch là Thượng Tổ, người khai sáng ra dòng họ Lương ở Cao Mật (Lương Cao Mật Triệu Tổ). Mộ táng tại Kim Đới, Tiên Lãng, Hải Phòng. Mộ Tổ tỷ táng tại Triều Đông sau cải Trung Lăng, Tiên Lãng. Nhưng chưa rõ việc di cư từ Tiên Lãng sang bên này sông Văn Úc diễn ra chính xác vào năm nào?
4. Theo các bậc cao niên dòng họ tôi truyền lại thì: Việt Nam có nhiều người, nhiều gia đình mang họ Lương và có nhiều dòng mang những tên đệm khác nhau hoặc có dòng chữ lót đặt tuỳ ý chưa rõ theo một quy luật nào. Nhưng Lương Đức với quy định cha, con, cháu...đều mang chữ lót là “Đức” thì sinh sống hay xuất phát đều từ Chiến Thắng, An Lão, Hải Phòng. Gia phả còn ghi “ngoài chi sang Cao Mật con cháu là Lương Đức...Lương Hoàn..., còn có 01 chi chuyển sang Mỹ Ân, Tứ Kỳ, Hải Dương, 01 chi lên Bắc Giang và 01 chi ở lại Phương Lai”. Đọc Danh sách Ban liên lạc CĐHLVN thấy có một số vị mà trong tên lót có chữ Đức, như:- Ở Hà Nội có: Lương Đức Phẩm (Phó BLL), Lương Đức Kỳ (Phó BLL, Thường trực), Lương Đức Quynh (UV Thường trực);- Ở Bắc Giang có: Lương Đức Vũ;- Ở Thái Bình có : Lương Đức Điều.Tôi xin được biết chữ “Đức” trong họ tên các vị trên có phải do quy đinh từ đời cha ông không? và nếu có thì có liên quan gì đến dòng họ tôi không?
Tôi viết đôi dòng tâm sự gửi tới quan viên họ, với ý nguyện mong được chắp nối họ với các Chi, các Phái, các Ngành ở mọi miền Tổ quốc. Trước mắt là những gia đình cùng khởi nguồn từ họ Lương xã Chiến Thắng, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng hầu góp phần hoàn thành bản Tổng Phả Lương tộc Cao Mật. Quan viên họ Lương, họ Đặng Chiến Thắng (họ bà Nội tôi), họ Phạm Cốc Tràng (họ mẹ tôi), họ Phạm Chính Lý (họ vợ tôi), họ Đào Chiến Thắng (họ bà Ngoại tôi) và những người khác họ đọc Gia phả, những bài Dư địa chí đi kèm phát hiện điều gì sai, thiếu xin cung cấp, chỉ giáo, bổ sung. Tôi hân hạnh cám ơn.
Quá trình soạn và nghiên cứu nội dung Hội thảo 23/8 tôi thấy xuất hiện mấy băn khoăn:
1. Trong bài có đoạn: “họ Lương Cao Mật, Tiên Lãng, Khúc Giải...” có ý chí mở mang, “phát triển mở rộng việc khai hoá lập thôn ấp làng xóm mới” tôi nghĩ đó là dòng họ Lương nhà mình bởi trước kia xã tôi vốn có tên là tổng Cao Mật thuộc An Lão (có Khúc Giải nay thuộc xã An Tiến) và chỉ cách Tiên Lãng con sông Úc. Nhưng đoạn trên lại nói “Lương Cao Mật có tên lót là Tất giống họ Lương Cự Phú” thì tôi thấy băn khoăn bởi theo Gia phả còn lại thì: họ tôi vốn gốc là Lương Công, từ đời thứ 3 các chi đổi sang Lương Hoàn và Lương Đức, không có dòng nào Lương Tất.Vậy không biết Lương Cao Mật nói trong đó có phải dòng họ Lương hiện ở hay xuất phát từ xã Chiến Thắng, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng không hay là dòng họ ở xã Cao Mật, tỉnh Nam Định?
2. Bài viết có đoạn gợi ý: “Ở Thanh Nghệ Tĩnh và Nam Định, Ninh Bình có chung quan hệ với hai trung tâm họ Lương Đắc Bằng (Hội Triều, Thanh Hoá) và Lương Thế Vinh (Nam Định)...”. ...”Vùng Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên nên tìm về hướng Nam Định theo gia phả của một số chi họ nói từ Nam Định di cư, chạy loạn, khai hoang Tam Thiên mẫu ...lập làng, ấp hoặc phục hồi làng ấp sau loạn lạc và do đó có quan hệ với Trạng Lường”. Song theo truyền ngôn thì: thì Thuỷ tổ của họ Lương Chiến Thắng là cụ Lương Đắc Bằng, thày dạy của Trạng Trình. Chính con trai cụ Lương Đắc Bằng khi theo học Trạng Trình đã để lại một chi ở Vĩnh Bảo, con cháu đặt tên lót là Lương Văn hoặc Lương Duy. Đến đời thứ 5 (hay 6) thì có một chi rời sang Tiên Lãng. Sau 5, 6 thế hệ ở đó, một chi (Cụ Lương Công Trạch) sang gây nghiệp ở Tổng Cao Mật (xã Chiến Thắng, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng nay). Nhưng trong lúc chính sự rối ren (các cuộc nội chiến Lê-Mạc, Lê-Trịnh rồi Trịnh-Nguyễn), sợ bị đàn áp nên con cháu phải giấu gốc gác, không ghi trong Gia phả mà chỉ truyền miệng.Những trang Gia phả còn lưu lại mà phụ thân tôi đã lược dịch (1997) thì: Thượng Tổ gốc ở Phương Lai, Tiên Lãng. Vào khoảng Đời Lê Hiển Tông-Trịnh Doanh, gặp năm đói kém đưa con đến lập nghiệp ở Cao Mật (Chiến Thắng, An Lão ngày nay) và sinh ra dòng họ Lương ở đây. Nhưng tổ tiên cụ Lương Công Trạch từ đâu đến Phương Lai, đến từ bao giờ và trong hoàn cảnh nào, vì sao đến đó... cho đến nay chúng tôi chưa khảo cứu được. Đúng là “Tiền tiền vô thủy” ( Không biết điểm bắt đầu).Vậy có tư liệu nào chắp nối được xem dòng họ Lương Chiến Thắng (An Lão, Hải Phòng) khởi nguồn từ cụ Lương Đắc Bằng (Thanh Hoá) hay từ cụ Lương Thế Vinh (Nam Định)?
3. Theo Gia phả hiện tôi đang giữ thì con cháu đời sau suy tôn cụ Lương Công Trạch là Thượng Tổ, người khai sáng ra dòng họ Lương ở Cao Mật (Lương Cao Mật Triệu Tổ). Mộ táng tại Kim Đới, Tiên Lãng, Hải Phòng. Mộ Tổ tỷ táng tại Triều Đông sau cải Trung Lăng, Tiên Lãng. Nhưng chưa rõ việc di cư từ Tiên Lãng sang bên này sông Văn Úc diễn ra chính xác vào năm nào?
4. Theo các bậc cao niên dòng họ tôi truyền lại thì: Việt Nam có nhiều người, nhiều gia đình mang họ Lương và có nhiều dòng mang những tên đệm khác nhau hoặc có dòng chữ lót đặt tuỳ ý chưa rõ theo một quy luật nào. Nhưng Lương Đức với quy định cha, con, cháu...đều mang chữ lót là “Đức” thì sinh sống hay xuất phát đều từ Chiến Thắng, An Lão, Hải Phòng. Gia phả còn ghi “ngoài chi sang Cao Mật con cháu là Lương Đức...Lương Hoàn..., còn có 01 chi chuyển sang Mỹ Ân, Tứ Kỳ, Hải Dương, 01 chi lên Bắc Giang và 01 chi ở lại Phương Lai”. Đọc Danh sách Ban liên lạc CĐHLVN thấy có một số vị mà trong tên lót có chữ Đức, như:- Ở Hà Nội có: Lương Đức Phẩm (Phó BLL), Lương Đức Kỳ (Phó BLL, Thường trực), Lương Đức Quynh (UV Thường trực);- Ở Bắc Giang có: Lương Đức Vũ;- Ở Thái Bình có : Lương Đức Điều.Tôi xin được biết chữ “Đức” trong họ tên các vị trên có phải do quy đinh từ đời cha ông không? và nếu có thì có liên quan gì đến dòng họ tôi không?
Tôi viết đôi dòng tâm sự gửi tới quan viên họ, với ý nguyện mong được chắp nối họ với các Chi, các Phái, các Ngành ở mọi miền Tổ quốc. Trước mắt là những gia đình cùng khởi nguồn từ họ Lương xã Chiến Thắng, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng hầu góp phần hoàn thành bản Tổng Phả Lương tộc Cao Mật. Quan viên họ Lương, họ Đặng Chiến Thắng (họ bà Nội tôi), họ Phạm Cốc Tràng (họ mẹ tôi), họ Phạm Chính Lý (họ vợ tôi), họ Đào Chiến Thắng (họ bà Ngoại tôi) và những người khác họ đọc Gia phả, những bài Dư địa chí đi kèm phát hiện điều gì sai, thiếu xin cung cấp, chỉ giáo, bổ sung. Tôi hân hạnh cám ơn.
Địa chỉ liên hệ: Đời thứ Bẩy Lương tộc Chiến Thắng, thế hệ thứ Hai trên đất Lào Cai:
Lương Đức MếnTel: 0203 509 565, Fax : 020 3869 124,
DĐ: 0913 089 230. E-mail: luongducmen@gmail.com
SN: 328 đường Hoàng Liên, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.
SN: 328 đường Hoàng Liên, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.
