Tìm hiểu SỰ CHẾT (Bài 7 A)

TÂM LINH TRONG VIỆC THỜ CÚNG NGƯỜI MỚI MẤT

Cổ nhân quan niệm: Sống trên trần thế ai cũng từng mắc lỗi lầm, tạo nghiệp chướng. Đã tường biên soạn kỹ và lưu tại đây: http://holuongduclaocai.blogspot.com/2014/12/cung-com-cho-nguoi-than-moi-mat.html

Do vậy muốn được siêu thoát, chuyển kiếp thì sau khi chết, vong người mất phải đi qua mười “Điện” 殿và mỗi điện do 10 ông vua cai quản, gọi là “Thập Điện Minh Vương” (H: 十殿簷王 , A: The ten Kings of Hell, P: Les dix rois de l'Enfer)[1] ở Địa phủ (H: 地府, A: The Hell, P: L'Enfer). Các ông Vua này có các trách nhiệm phán xét, trừng phạt các loại tội lỗi khác nhau của người đó khi tại thế.

Vong người mất muốn đi qua một Điện phải mất 1 Tuần nên Mười điện tương ứng với mười Tuần. Trong đó:

- bảy bảy bốn chín ngày đầu (Chung thất) tương ứng với 7 điện đầu tiên (từ Tần Quảng Vương đến Thái Sơn Vương); 

-Tuần thứ 8 chính là lễ cúng 100 ngày (Tốt khốc) tương ứng với điện thứ 8 (Đô Thị Vương);

-Tuần thứ 9 tức là cúng giỗ đầu (Tiểu tường) tương ứng với điện thứ 9 (Bình Đẳng Vương)

-và Tuần thứ 10 chính là giỗ năm thứ hai (Đại tường) tương ứng với điện thứ 10 (Chuyển Luân Vương).

Đó chính là lý do của việc cúng người mới mất trong vòng tang.

Chú ý: Khi thắp hương (nhang) thờ cúng, đặc biệt là cúng người mới mất, theo truyền thốnglà không được thắp hương vòng vì nếu thắp hương vòng, hồn người chết sẽ quẩn quanh, không thể siêu thoát (!?). Hơn nữa, những nén hương sau (của mình hay người khác) thắp nên cắm dưới các vòng hương của cây hương vòng dễ gây đứt vòng làm vòng hương rơi xuống dễ gây hỏa hoạn, chưa kể rất phản cảm và tâm lý “trùng tang” !

Thực ra, xưa quy định trong những ngày để tang cha mẹ, người con trưởng không được phép đi xa, thường gọi là “cư tang” (居喪, ở nhà chịu tang) nếu thắp hương vòng, có thể ra khỏi nhà suốt ngày nên chỉ thắp hương nén. Trước khi đi ngủ, thay hương nén bằng hương sào (que hương lớn và dài hơn, có thể cháy trong  4, 5 giờ, đủ qua đêm).

Thông thường người thân sau khi mất được con cháu rước vong về gia đình tiến hành các lễ: Lễ ba ngày (三虞, lễ tế ngu); Lễ cúng cơm (朝夕面,trong vòng 100 ngày); Cúng tuần (旬祭, thực hiện vào các ngày thứ 7, 14, 21, 28, 35, 42 sau mất); Lễ chung thất (終七, ngày thứ 49 sau mất); Lễ tốt khốc (卒哭, 100 ngày sau mất nghĩa là thôi khóc); Tiểu tường (小祥, giỗ đầu); Đại tường (大祥, giỗ hết); Trừ phục (除服, bỏ tang); Cải táng (改葬, bốc mộ); Kị nhật (忌日, giỗ từ năm thứ 3 trở đi). Còn Tiên thường 先嘗 là ngày cáo giỗ, cúng trước ngày người quá cố qua đời; được áp dụng đối với giỗ trọng, tức giỗ những người hàng trên hoặc ngang hàng còn đối với giỗ mọn, tức giỗ những người hàng dưới thì chỉ cúng ngày Chính giỗ.  

Cổ nhân cho rằng, người mới chết, chưa sạch sẽ nên chưa thể đưa lên bản thờ chung mà đợi sau ngày Tốt khốc có nơi sau giỗ Đại tường hay sau khi Cải táng. Việc này là do đợi thời gian, cùng với sự mất đi của hình hài, những lời thị phi của thiên hạ về người mất đã phai nhạt thì họ mới được gia nhập thế giới thiêng liêng, xứng với các bậc tiên hiền, trở thành đối tượng được lớp cháu con ngưỡng vọng, tôn vinh, sống trong tâm linh các thế hệ sau. 

Trong các Lễ, công việc trên thì trừ ngày làm lễ An táng và ngày làm lễ Trừ phục, Cải táng cần chọn ngày lành còn Lễ Chung thất, Tốt khốc, Tiều tường, Ðại tường, Kị nhật cứ theo đúng ngày mà làm. Khi đó con cháu ở xa nhớ ngày về làm lễ, thân nhân ở chỗ khác sắm sửa lễ đúng ngày tới dự.

Lưu ý tang tế theo ngày định sẵn nên thân bằng, cố hữu ai lưu luyến đến thăm viếng, không đợi mời như lễ mừng, lễ cưới và không chuỵện “Hữu thỉnh hữu lai, vô thỉnh bất đáo” (有請有來無請不到,mời thì đến, không thì thôi) được. 

Ngoài ra, con thứ, con gái, cháu phải đến từ ngày hôm trước để “góp giỗ” trong buổi Tiên thường 先嘗. Nhưng nay việc này xem ra lắm người “quên”.

-         Lương Đức Mên, BS từ nhiều nguòn TK và TN thực tế-

---

[1] Theo Cổ thư, Mười ông Vua cái quản 10 Điện ở địa ngục gồm:

 1.Tần Quảng Vương: điều khiển sức khỏe, sinh tử và quản lý việc u minh, cát hung;

 2. Sở Giang Vương: trông coi địa ngục Hoạt Đại, trừng trị những người khi tại thế từng gian dâm, sát sinh;

3. Tống Đế Vương: quản Hắc Thằng Đại Địa, trừng trị những người khi tại thế  hay ngỗ ngược, hỗn láo với bề trên, xúi bẩy kiện tụng, gây sự bất hòa,...;

4. Ngũ Quan Vương: quản địa ngục Hợp Đại, trị những người khi tại thế chuyên trốn nộp tô, thuế cho nhà nước, mua gian bán lận...;

5. Diêm La Vương: quản đại địa ngục Khiếu Hoán, trị kẻ từng gây tai ương trên trần thế;

6. Biện Thành Vương : quản Khiếu Hoán và thành Uổng Tử, rèn những người lúc sống oán trời trách đất, cứ khóc lóc, trộm cắp, đầu cơ tích trữ...;

7. Thái Sơn Vương: quản địa ngục Nhiệt Não, trị người khi sống trên trần gian đào mồ, trộm mả, lấy hài cốt để làm thuốc, rời bỏ người thân thích...;

8. Đô Thị Vương: quản đại địa ngục Đại Nhiệt Não, trừng phạt kẻ sống trên trần gian bất hiếu khiến cha mẹ đẻ, cha mẹ chồng, cha mẹ vợ phải buồn phiền, bực tức...;

9. Bình Đẳng Vương: quản Thiết Võng A Tỳ và thành Phong Đô, tra tấn kẻ từng giết người, đốt nhà, bị chém nơi pháp trường...;

10. Chuyển Luân Vương: nắm các điện mà giải đến nơi quỷ hồn để làm rõ thiện ác, quyết định đẳng cấp, rồi cho lên đầu thai.