Sinh thời thân phụ tôi từng dạy: "Những người mang họ Lương Đức tại Lào Cai đều chung một gốc". Cái gốc đó là cụ Thượng tổ Lương Công Trạch từ Tiên Lãng sang lập nghiệp tại Cao Mật, nay là xã Chiến Thắng, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng vào khoảng giữa thế kỷ XVIII.
Từ 02/1964 có 5 gia đình và 3 hộ nữ rời Phương Lạp, Chiến Thắng lên khai hoang tại An Phong, xã Phong Niên, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai. Sau đó vào năm 1970, 1972 có 2 gia đình lên lập nghiệp tại Trì Quang. Từ 7 hộ gốc đó, theo thời gian đã sinh sôi ra nhiều hộ khác cư ngụ ở 3 huyện trong tỉnh Lào Cai, chưa tính đến một số hộ đã chuyển về quê hay đi lập nghiệp tại Hà Nội, Đắc Lắc, thành phố Hồ Chí Minh và các anh, chị, cháu có bà, mẹ là người họ Lương gốc Chiến Thắng lên Lào Cai. Như vậy số con cháu đã rất đông, ngày càng đông thêm và có khi chưa gặp mặt, biết nhau.
Người xưa có câu: “Mộc bản Thủy nguyên” 木本水源, tức là “Cây có gốc, nước có nguồn” và: “Uống nước nhớ nguồn” 饮河思源.
Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, ngay từ khi mới từ nước ngoài về lãnh đạo Cách mạng Việt Nam, trong cuốn Lịch sử nước ta (do Mặt trận Việt Minh xuất bản 12/1946), đã khuyên :
“Dân ta phải biết sử ta,
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”.
Đó là đạo lý, là cái gốc tạo ra sự trường tồn và phát triển bền vững của một đất nước, một dân tộc và hẹp hơn là một gia tộc. Theo thời gian, chúng ta 今人 ngày mỗi ngày càng xa Tổ tiên 祖先 và do vậy ký ức về tiền nhân 前人 càng mờ nhạt. Nếu không lần tìm hiểu, ghi lại thì sao mà nhớ, mà truyền cho đời sau được. Tìm hiểu việc trước để ghi nhớ Công Đức tiền nhân, để tích lỹ kinh nghiệm soi rọi vào việc nay và hướng cho việc sau. Việc tầm nguyên đó trong quá trình xây dựng Gia phả cần có ý thức lịch sử hoá nhưng cũng có khi theo khuynh hướng huyền thoại hoá bởi yếu tố tâm linh hay mục đích tô hồng, giấu đi điều muốn giữ kín.
Với tôi, mỗi khi nghe các bậc cao niên trong họ lí giải về cội nguồn tôi cảm thấy chưa thể vừa lòng với những truyền ngôn chung chung, tam sao thất bản nên từ lâu đã muốn tìm hiểu về Gia tộc 家門 và Gia phả 家譜. Khi bắt tay vào soạn thảo, tôi dành nhiều thời gian tìm hiểu, học hỏi cách xây dựng Gia phả, lần mò tự học Hán-Nôm, cách gõ chữ này; bổ túc kiến thức liên quan; tiến hành sưu tầm để có tư liệu và bổ sung, sửa chữa thường xuyên khi có thông tin mới.
Tôi cũng không định viết gì thêm ngoài những điều đã soạn ra. Nhưng xét thấy ý tưởng thì lớn nhưng sức hiểu có hạn, ngó quanh chưa biết hỏi ai, khi cần thanh minh chắc chẳng dịp giãi bầy. Hơn nữa nhiều từ, khái niệm cổ, cũ mà khi đọc các em tôi hiện nay hay con cháu tôi mai ngày khó mà hiểu nổi nên thấy cần phải thêm vài dòng trước khi vào nội dung chính. Về cơ bản, tôi giữ lại những gì đã viết xong từ 01/2007, chỉ sửa chữa, bổ sung những điểm cần thiết. Điều đó nhằm để nội tộc và ai từng đọc hiểu được suy ngẫm của tôi và thông cảm, lượng thứ những gì khiếm khuyết.
Vì thế̀ tôi lập ra trang này để làm cầu nối bà con dòng tộc với nhau, với quê gốc và với mọi miền và THAY NÉN TÂM NHANG tưởng niệm Công Đức của Tổ phụ và các bậc tiền nhân Nội, Ngoại có công khai mở và Sinh, Dưỡng, Dục tạo nên dòng họ đông đúc như hiện nay và càng đông thêm về sau. Đồng thời cũng là nơi tôi gửi gắm, trao đổi nhưng hiểu biết ít ỏi của mình về Gia đình, Dòng họ, Việc họ... Cuộc sống luôn vận động nên những điều tôi cóp nhặt được, những nội dung cuốn LƯỢC THUẬT (soạn 1997, in 1999) cuốn GIA PHẢ (soạn 2002, chỉnh sửa, in 2007, đưa dần lên Internet từ 2008) cần luôn được bổ sung cụ thể, cẩn thận và hoàn chỉnh hơn. Cứ sau 5, 10 năm, con, cháu trong phái LƯƠNG ĐỨC Ở LÀO CAI cần họp lại để trao đổi, bổ khuyết thông tin về những người đã khuất, ghi thêm những con cháu mới sinh ra về sau và những công đức... vào trong GIA PHẢ, để cho cuốn LÀO CAI LƯƠNG ĐỨC GIA PHẢ của chúng ta, thật sự trở thành một cuốn LỊCH SỬ CỦA NHỮNG GIA ĐÌNH rời quê hương bản quán lên lập nghiệp tại Lào Cai, rồi từ đây lại toả đi khắp mọi miền. Làm được điều đó, tin rằng cuốn GIA PHẢ của Chi Phái chúng ta sẽ quý báu hơn bất cứ một vật GIA BẢO nào.
Những phản ánh, bổ sung, thắc mắc, hỏi thêm ...của quan viên họ hay những ai quan tâm đều được nghiên cứu, xem xét và cập nhật thường xuyên. Khi lập trang Blog của dòng tộc tôi đã đưa nguyên văn cuốn Gia phả đã đã viết lên đây để ể mọi người cùng biết và tham gia. Đó chính là cái nhìn biện chứng, là sự cầu thị của quá trình đi tìm lời giải cho nỗi băn khoăn:
Từ ai truyền đến ngày nay ?
Từ đâu ta đến nơi này sinh cơ ?
Mừng vì nhiều người quan tâm, chia sẻ, cung cấp thông tin.
Trả lờiXóaNhưng cũng hơn buồn vì chính dòng họ mình, nhất là ở quê lại ít người biết đến và hưởng ứng. Âu cũng là do mưu sinh cả. Đến năm 2010 rồi mà khá đông thanh niên quê tôi đâu biết tới In téc nẹt là chi đâu. Người lớn tuổi thì nói là gì!
Hải Phòng ta đó mà vẫn có vùng "Lõm"!