LỄ HẰNG THUẬN

Là Trưởng một “bếp” Lương tộc gốc Chiến Thắng, An Lão, Hải Phòng trên Lào Cai lại từng có chức vị, vai vế và “đường phu thê” thì đủ “nếp tẻ”, song toàn lại khá “rậm nhời” nên hay được mần “trưởng đoàn”, được mời dự cưới khá thường xuyên.

Chôm ảnh người, "dán" mặt ta!

Nhưng hôm vừa rồi mới “mục đích sở thị” một “lễ Hằng thuận”!

Thoạt đầu nghe cái tên  là lạ, nhưng tìm hiểu kỹ và “vào cuộc” mới thấy nó cũng hay hay, rất nhân văn và chả có gì là lạ!

Thì ra, đây là LỄ KẾT HÔN TẠI CHÙA. Chiết tự ra thì thành tố đầu tiên, “hằng” 恆 là “thường xuyên, là luôn luôn, lâu bền, mãi mãi” còn “thuận” 順 là “trôi chảy, suôn sẻ, hòa thuận, đồng thuận” hướng về những điều cao thượng, chân thiện trong đời sống.

Như thế, HẰNG THUẬN là từ ghép chỉ cái đẹp trong mối quan hệ qua lại giữa con người với con người, hay cụ thể hơn, ở đây là đạo nghĩa vợ chồng. Nó có nghĩa là đôi vợ chồng luôn luôn sống hòa thuận, tương kính nhường nhịn lẫn nhau, cùng nhau vừa làm tròn trách nhiệm bổn phận của người vợ người chồng trong đời sống gia đình, đối với ông bà cha mẹ và con cái; vừa hướng đến con đường tu tập giác ngộ giải thoát, trên cơ sở giữ gìn ngũ giới, …

Ban đầu Lễ Hằng Thuận là một lễ cưới, nhưng thay vì tổ chức tại nhà, nó được tổ chức trong một ngôi chùa với người chủ trì lễ cưới là sư trụ trì hoặc nhà sư. Nhiều nguồn tư liệu cho rằng, người đầu tiên nghĩ đến việc tổ chức lễ cưới tại chùa là cụ đồ Nguyễn Trọng Thuật bút hiệu là Đồ Nam Tử (1883 - 1940), quê ở Hải Dương. Chính Cụ đã quan niệm rằng, ngoài những buổi dự nghe thuyết pháp hay những giây phút an lạc cầu nguyện, các phật tử luôn mong muốn đời sống tâm linh của mình được củng cố hơn nữa.

Năm 1930, bác sỹ Tâm Minh - Lê Đình Thám (1897 - 1969, người Điện Quang, Điện Bàn, Quảng Nam) đã tổ chức lễ cưới cho con gái đầu lòng là  Lê Thị Hoành sánh duyên cùng Hoàng Văn Tâm tại chùa Từ Đàm - Huế được xem là lễ cưới điển hình đầu tiên được tổ chức tại chùa trong lịch sử Phật giáo nước ta.

Đến năm 1971, Hòa thượng Thích Thiện Hòa (Hứa Khắc Lợi, 1907 – 1978, người làng Tân Nhựt, Chợ Lớn) đã chính thức đặt tên cho lễ kết hôn tại chùa là lễ hằng thuận khi Ngài đang ở cương vị Tổng Vụ trưởng Tổng vụ Tài chính Kiến thiết Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất.

 Hiện nay, một thực trạng đáng báo động là các đôi trẻ khi yêu nhau, thậm chí “sống thử” tièn hôn nhân thì rất thân thiết, đám cưới thì tổ chức rinh rang, rầm rộ, thậm chí “nhiêu khê” nhưng sau đó thì lắm não nề, cuộc sống thực khá mong manh, dễ vỡ!

Có tình trạng đó một phần là do sự thiếu hiểu biết về nhau, chưa thật sự cảm thông nhau giữa chồng và vợ, là vì trước khi đôi nam nữ lấy nhau, thông thường là vì sự bộc phát của lòng ham muốn, là sự luyến ái, là tình yêu thương nhất thời giữa hai người khác giới! Yêu thương mà không có chuẩn bị cho nền tảng hạnh phúc gia đình lâu dài nên đã dẫn đến xung khắc, đổ vỡ sau khi lập gia đình khi đối diện với thực tiễn khác mộng tưởng.

Cùng với đó là sự “khúc mắc, bế tắc” trong cuộc sống, Phật pháp lên ngôi nên từ tín ngưỡng của đạo Phật, Lễ Hằng thuận đã trở nên phổ biến trong cộng đồng. Đó chính là sự “trợ duyên” cho gia đình phật tử và những thanh niên phật tử sắp bước vào ngưỡng cửa hôn nhân, để họ có được vốn liếng làm hành trang xây dựng cho mình một mái ấm, thật sự là một gia đình hạnh phúc.

Như chúng ta đã biết, lễ Hằng Thuận là nghi thức tương đối đặc biệt dành riêng cho lễ cưới được tổ chức trang nghiêm trọng thể tại chùa thay vì tổ chức ầm ĩ tại hôn trường như lâu nay. Ngoài một vài lễ nghi truyền thống của một đám cưới như tuyên bố lý do, trao nhẫn cưới, nhận lời chúc tụng của hai họ, thì nghi thức Hằng Thuận trong ngày cưới mang đậm dấu ấn đạo đức tâm linh và trí tuệ của đạo Phật, cùng với những định hướng rất cụ thể giúp cho đôi vợ chồng có được một tương lai lạc quan tươi sáng trên tinh thần giác ngộ giải thoát. Theo đó:

 Năm bổn phận đối với vợ của người chồng:

1. Phải biết tôn trọng vợ

2. Không bất kính hay đối xử tệ bạc với vợ

3. Phải chung thủy, trung thành với vợ

4. Phải tin tưởng giao tài sản tiền bạc cho vợ quản lý

5. Phải sắm đồ nữ trang cho vợ một khi có điều kiện

Và năm bổn phận đối với chồng của người nữ:

1. Phải luôn làm tròn bổn phận trong nhà

2. Phải vui vẻ tử tế với quyến thuộc bên chồng

3. Phải luôn chung thủy với chồng.

4. Giữ gìn cẩn thận đồ trang sức và luôn coi sóc giữ gìn của cải đồ dùng trong nhà.

5. Luôn siêng năng, không bao giờ trút tháo công việc cho người khác.

Lễ Hằng Thuận sẽ kéo dài trong khoảng 1 giờ và thông thường có 3 bước:

Khi ổn định trật tự, sắp xếp chỗ ngồi nhớ nguyên tắc “Nam tả, Nữ hữu” cổ truyền thì nhà trai sẽ ngồi bên trái và nhà gái sẽ ngồi ở vị trí bên phải (theo hướng từ sân khấu nhìn xuống). Đồng thời, những người phụ lễ sẽ thắp hương và xông hương rồi sư chủ trì hôn lễ sẽ bước ra trong sự chào đón long trọng của mọi người.

Tiếp theo là nghi lễ chính: Nếu cô dâu chú rể chưa quy y thì sư thầy sẽ trực tiếp làm lễ quy y sau đó đôi “Tân Lang, tân Nương” quỳ trước một chiếc bàn dài hướng về Đức Phật, cùng nhau cầu nguyện và nhận được những lời chúc, lời khuyên từ chủ hôn. Một sợi dây tơ hồng được buộc trên tay cô dâu chú rể như một lời hứa gắn bó trọn đời.

Xong lễ đính hôn, đôi uyên ương sẽ trao nhẫn cưới cho nhau, uống rượu giao bôi,… trong sự hân hoan và chúc mừng của hai họ và những người có mặt.

Cuối buổi Lễ, cặp đôi sẽ nhận được nhiều lời giảng sâu sắc, chúc phúc và lời khuyên từ sư trụ trì về bổn phận của người làm vợ, làm chồng theo cũng như cách tu tập để có cuộc sống an lạc, phòng ngừa mọi nguy cơ có thể dẫn đến đổ vỡ hạnh phúc gia đình. Đồng thời trong dịp này đôi vợ chồng trẻ cũng được nghe những lời dặn dò đầy cảm động và chân thành của bố mẹ, đại diện hai họ.

Cuối cùng, buổi lễ kết thúc với việc quan khách chia vui trong niềm hoan hỉ của đôi uyên ương. Trà, bánh ngọt và các bữa ăn chay sẽ được dọn ra trong tiệc chiêu đãi để mọi người thưởng thức.

Đây không phải là nghi thức tôn giáo bắt buộc mà dựa trên sự tự nguyện của cặp đôi khi muốn đã có ý thức trách nhiệm về cuộc hôn nhân và muốn minh chứng điều đó với đức Phật.

Như thế, cặp đôi sẽ được nghe những lời khuyên chân thành từ chủ hôn, đó sẽ là hành trang vững chắc trước khi hai vợ chồng bắt đầu bước vào cuộc sống hôn nhân. Dưới sự chứng kiến ​​của Đức Phật và chư Tăng, cô dâu chú rể sẽ cảm nhận được tầm quan trọng và sự thiêng liêng của lễ cưới, ​​sẽ là niềm tin, động lực để họ giữ gìn cuộc hôn nhân ngày càng tốt đẹp.

-         Lương Đức Mến, BS từ nhiều nguồn TK, mùa Cưới 2022-