OAN NÀY BIẾT ĐẾN BAO GIỜ CHO XUÔI ?

Hồi Bà, Bố tôi còn sống, mọi việc đều theo nếp cũ. Dù sao, Bố tôi có được học chữ Nho còn bà tôi thì hồi trẻ ở làng theo các cụ nên biết quy củ.

Gần đây thì khác. nơi quê mới “chín người mười làng”, các em, các cháu lớn lên học chữ ta rôi đi công tác, quên ráo nếp cũ, có khi cho là “lạc hậu, phiền phức” !

Bản thân tôi, tuy chưa đến nỗi nào nhưng cũng bị mấy cái OAN mà chả biết đến khi nào mới rửa được!

Chỉ nêu vài ví dụ “nhớ đời” : 

1. Tranh mừng thọ

Đã lên đến tuổi “thọ” là có đủ đầy Con, Cháu, Chắt nên “con mừng Bố, Mẹ, Cháu mừng Ông Bà, Chắt mừng Cụ”. Do đó phải ghi và nói đầy đủ là các  “Con, Cháu, Chắt chúc mừng Bố, Mẹ, Ông, Bà, Cụ” nhưng người đọc liền mạch, chẳng biết đến dấu phẩy (,) thành câu “chửi” (Mẹ bà cụ !). Mọi người nói ra nói vào mãi. Khốn số đông rất “bảo thủ” nên phải gỡ xuống. Riêng nhà tôi, vẫn để !

2. Bài trí ban thờ

Tuân theo “nguyên tắc chiêu mục”, tôi sắp xếp ban thờ nhà tôi theo lớp, hàng với ý “Tả Chiêu, Hữu Mục” theo hướng “nhìn Từ phía trong nhìn ra” nhưng có người thắc mắc : “Trái”, “Phải” nhìn từ trong ra hay ngoài vào ?

Bát, chén cúng để riêng không lẫn với đồ người trần đang sử dụng và chỉ xếp 5 lại một số món “kiêng” riêng trong gia tộc,....nhưng khi vắng nhà hoặc chưa kịp về các em lại sắp khác đi !

3. Các bài khấn

Trong các bài văn khấn sọan ra rồi để “cung phần sớ văn” (đốt đi khi hóa vàng sau cúng), bao giờ tôi cũng soạn:

“Lạy Chín phương trời, Năm phương Đất, Mười phương chư Phật;

Các ngài Bản gia Táo quân: Đông trù Tư mệnh Táo phủ thần quân, Thổ địa Long mạch Tôn thần, Ngũ phương, Ngũ Thổ, Phúc đức Chính thần’

Ngài Đương cai Chí đức Tôn thần: Ngô Toại Đại tướng quân; Ngô Vương Hành Khiển, Thiên Hải Hành Binh chi Thần, Hứa Tào Phán quan năm Ất Tỵ”

Trong đó:

-Tôi khấn cả “năm phương Đất” bởi theo tuyết “THIÊN ĐỊA NHÂN” và cho rằng “Trời”, “Đất” luôn có trước và “phật” dù có cao siêu đến đâu vẫn chỉ là con người nên có sau và không được coi cao hơn “Trời, Đất”

- “Ngài bản gia táo quân” là một cách gọi khác của Táo Quân, vị thần cai quản bếp núc trong mỗi gia đình theo tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Tên đầy đủ của vị thần này là Đông trù Tư mệnh Cửu linh Nguyên vương Định phúc Thần quân. 

- “Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân” là danh xưng đầy đủ của Táo Quân (Vua bếp), bao gồm vai trò cai quản bếp núc và giám sát sinh mệnh gia đình. Vị thần này thường được chia thành hai vị thần nhỏ hơn: hổ Táo (Đông Trù Tư Mệnh), coi việc bếp núc, và Phật Táo (Định Phúc Táo Quân), giám sát công tội của gia đình và báo cáo lên Ngọc Hoàng

- “Ngũ Phương Ngũ Thổ Phúc Đức Chính Thần” là một danh hiệu tôn giáo, chỉ một hệ thống các vị thần bảo vệ đất đai, có thể hiểu là kết hợp giữa các vị thần trấn giữ năm phương (ngũ phương) và các thần đất đai (ngũ thổ). Danh hiệu này bao gồm nhiều vị thần khác nhau trong tín ngưỡng dân gian, phổ biến nhất là Thổ Công, Thổ Địa, và Thổ Kỳ (còn gọi là Ngũ Phương Ngũ Thổ Long Thần), mỗi vị cai quản một khu vực và chức năng khác nhau trong đời sống gia đình và cộng đồng.

- Các ngài “Chí đức tôn thần”, thần thời gian là khác nhau của mỗi năm âm lịch (Vòng 120 và vòng 12 năm) 

1. Ngũ Phương Thần

Hoàng đế (Thần Trung ương): Trấn giữ khu vực trung tâm.

Thanh đế (Thần phương Đông): Trấn giữ phương Đông.

Bạch đế (Thần phương Tây): Trấn giữ  phương Tây.

Xích đế (Thần phương Nam): Trấn giữ  phương Nam.

Hắc đế (Thần phương Bắc): Trấn giữ  phương Bắc. 

2. Ngũ Thổ Long Thần

Long mạch: Năm vị thần trông coi về đất đai, long mạch, bảo vệ cư dân.

Thổ Công: Cai quản bếp núc gia đình.

Thổ Địa (Phúc Đức Chính Thần): Bảo vệ đất đai, mang lại mùa màng bội thu và phúc lộc.

Thổ Kỳ (Ngũ Phương Ngũ Thổ Long Thần): Canh giữ cửa ngõ, trấn giữ đất đai, bảo vệ khỏi tà khí. 

3. Ý nghĩa thờ phụng

Thờ Ngũ Phương Ngũ Thổ Phúc Đức Chính Thần nhằm cầu mong sự bình an, hòa hợp trong gia đình, mùa màng bội thu, kinh doanh hanh thông và sự che chở của các vị thần khỏi tà khí.

Đây là tín ngưỡng có ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa dân gian Việt Nam và cộng đồng người Hoa, thể hiện sự tôn kính đối với đất đai và mong muốn cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

4 Vĩ thanh:

Người sắp bếp, cỗ,... nay ở Nông thôn đa phần là nữ. Mà người phương Đông “Nữ vốn ít học”, đa phần chắp vá, học mót nên thiếu cơ bản nhưng hay đưa chuyện thành dư luận,...

Đành chấp thuận, nương theo và “Buông bỏ” để yên ấm!

Phần tôi, xin CẠCH chẳng tham gia vào chuyện đó (Thiết kế Tranh thờ, tranh mừng thọ, Soạn văn khấn, cúng giỗ,...) nữa, trừ việc nhà! 

-Lương Đức Mến, ngày Song Thập Ất Tỵ-