Tìm hiểu về NGÀY VÍA THẦN TÀI

Ảnh ST trên mạng

Mấy hôm nay, vài bà bạn vợ tôi rỉ tai nhau chuyện mua vàng lấy may trong ngày Vía Thần Tài vào Mồng 10 Tết tới sẽ rước được MAY MẮN về TÀI LỘC, làm ăn phát đạt và thịnh vượng.

Vợ hỏi, tôi bảo “vớ vẩn”, có tiền mua ngày nào chả được việc gì đổ xô đi mua cùng một ngày cho nó đắt! Vợ cự lại, tôi đành vận hết hiểu biết kiến thức cóp nhặt của mình “trình bày” cho xếp hiểu!

1. Thần tài và nguồn gốc:

1.1.Theo quan niệm dân gian, Thần Tài là một trong những vị thần của tín ngưỡng phương Đông, chuyên quản Tài, Phúc, Phú, Quý của chúng dân.

Theo một số tài liệu, tục thờ thần Tài xuất xứ từ Trung Quốc và chỉ mới du nhập vào nước ta từ thế kỷ XX.

1.2. Nguồn gốc Thần Tài mỗi tài liệu nói một kiểu, tựu trung lại là:

- Theo truyền thuyết của người Hán thì thuở xưa có một người lái buôn Trung Hoa tên là Âu Minh khi đi qua hồ Thanh Thảo tình cờ gặp Thủy Thần, được Thủy Thần cho một người gia nhân tên là Như Nguyện.  Âu Minh đem Như Nguyện về nuôi ở trong nhà, từ đó công việc làm ăn của Âu Minh mỗi ngày một phát đạt.

Trong một ngày Tết, vì một lý do nào đó, Âu Minh đánh Như Nguyện. Như Nguyện quá sợ hãi bèn chui vào đống rác và biến mất. Từ đó Âu Minh làm ăn thua lỗ, chẳng mấy chốc nghèo xác nghèo xơ. 

Đời sau cho rằng: Như Nguyện là Thần Tài nên lập bàn thờ và trong 3 ngày Tết có tục kiêng quét nhà, hót rác vì sợ làm mất Thần Tài ẩn trong đống rác. 

- Với Ấn Độ, Thần Tài nguyên là Bố Đại La Hán, còn gọi là Nhân Yết Đà Tôn Giả (là một trong thập bát La Hán). Ông là người chuyên bắt rắn, ông mang túi vải to trên lưng vào rừng bắt rắn độc, nhổ bỏ răng độc rồi thả rắn đi.

Sang Trung Hoa, người ta tin rằng Bố Đại đầu thai tại nước Lương tên là Phó Đại Sĩ, tính tình vui vẻ, ăn mặc xốc xếch, vai mang cái túi vải to, ai cho gì cũng dồn vào túi rồi đem phân phát cho trẻ em. Do đó có tượng Thần Tài đứng có mang túi to, hai tay đưa thẳng lên trời cười thoải mái, tượng trưng cho sự may mắn, thành công.

Do đó có tượng Thần Tài đứng có mang túi to, hai tay đưa thẳng lên trời cười thoải mái, tượng trưng cho sự may mắn, thành công.

- Thần tài quen thuộc nhất trong dân gian là Triệu Công Minh. Ngày sinh của Triệu Công Minh có nhiều thuyết, thông dụng nhất là hai ngày: 15 tháng 3 (theo Nam Sơn cư sỹ đời Tần) và 22 tháng 7 (trùng với thuyết của Hứa Chân Quân ở trên), đồng thời các nhà thiên văn cổ cho rằng đây là ngày “mặt trời sáng nhất”. Do đó, ngày vía thần tài nếu có sẽ là ngày 22 tháng 7 hàng năm.

 - Lại có tích kể thần Tài vốn là vị thần cai quản tiền bạc, tài lộc ở trên trời. Trong một lần đi chơi uống rượu, thần say quá nên rơi xuống trần gian va đầu vào đá nằm bất tỉnh.

Sáng ra mọi người thấy một người ăn mặc quái lạ nên tưởng bị điên. Họ cũng đem lột sạch hết quần áo, mũ nón của thần đem bán. Lúc thần tỉnh lại thì không thấy quần áo và cũng chẳng nhớ mình là ai vì đầu va vào đá. Thần cũng không biết làm việc dưới trần gian nên thường đi lang thang khắp nơi xin ăn rồi  bay về trời vào đúng ngày 10 tháng Giêng âm lịch. Để tưởng nhớ, người ta chọn ngày này là ngày vía Thần Tài.

- Thực dụng hơn, chuyện kể về một cửa hàng kinh doanh buôn bán gà, vịt, heo quay ế ẩm, thấy thần Tài đến ăn xin nên mời vào ăn. Thần Tài ăn rất nhiều và kỳ lạ thay từ lúc thần Tài vào ăn thì khách ăn khác kéo đến nườm nượp, người bán hàng thấy vậy nên ngày nào cũng mời thần Tài vào ăn. Khách hàng ở quán đối diện trước nay rất đông khách bỗng dưng cũng chuyển hết qua quán bên này ăn.

Được một thời gian, người bán hàng thấy thần Tài chẳng làm gì mà suốt ngày được ăn uống ngon, lại toàn dùng tay ăn bốc, người thì bốc mùi. Nghĩ thần Tài sẽ làm khách sợ không dám đến ăn và hao phí đồ ăn cho người ăn mày nên người bán hàng mới đuổi thần Tài đi. Quán đối diện ngày xưa rất đông khách nay vắng hoe, thấy vậy thì liền mời Thần Tài vào ăn, kỳ lạ thay mọi người lại ùn ùn kéo đến ăn rất đông.

Mọi người thấy vậy nên ai cũng giành mời cho bằng được Thần Tài đến hàng quán của mình ăn để khách đến đông, vậy nên mới có câu “Thần Tài gõ cửa”.

Người dân thấy Thần Tài không có quần áo mặc nên dẫn đi mua quần áo, mọi người dẫn Thần Tài đến cửa hàng nơi quần áo ông bị bán, sau khi mặc quần áo mũ nón vào thì Thần Tài nhớ lại mọi chuyện và bay về trời. Hôm đó là ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch

Mọi người coi Thần Tài như là báu vật và lập bàn thờ, tôn thờ và Cúng vào ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch.

3. Ngày Vía Thần Tài:

Không tìm thấy tư liệu thành văn nào nói đến ngày “cúng vía thần Tài” và việc này lưu truyền trong dân gian mới từ từ vài năm trở lại đây.

“Ngày vía” được định nghĩa là ngày liên quan đến tâm linh, sự thay đổi linh hồn của một người, có thể là ngày sinh, ngày mất, ngày thành đạo… Chẳng hạn “Lễ vía Đức Phật A Di Đà đản sanh 17-11 âm lịch” là ngày sinh, “ngày vía Bồ tát Quán Thế Âm thành đạo” là ngày thành đạo…

Theo “Ngọc hạp ký” của Hứa Chân Quân, đời Tấn thì Thần Tài sinh ngày 22 tháng 7 âm lịch; dân gian lại cho rằng Ngài về trời 10 tháng Giêng nên nếu là ngày Vía phải là 22/7 như nhiều nơi ở Trung Quốc vẫn tổ chức đón Thần Tài vào ngày này.

4. Người Việt với tục thờ Thổ Địa, trữ vàng

4.1. Trong đời sống tâm linh của người Việt, Thần Tài là một dạng thổ thần kiểu Thần Đất (Thổ Địa), vị thần hộ mệnh của xóm làng, cai quản đất đai, phù hộ con người và gia súc trong xóm làng.  

Khi những người dân Việt đi khai hoang, bước đầu họ gặp nhiều khó khăn và ý niệm về các vị thần hình thành từ đó, họ Thờ Thần làm chỗ dựa tâm linh trên con đường mưu sinh. Thần Đất là vị thần bảo hộ cây trái, hoa màu thể hiện tính nông nghiệp và là vị thần trông coi tiền tài, vàng bạc. Việc này thịnh hành ở Nam Bộ dưới dạng thờ Thổ Địa, Thần Tài hay thờ Tiền Chủ.

4.2. Với truyền thống lâu đời của người Việt Nam, vàng vẫn luôn được coi là vật không thể thiếu trong ngày vía Thần Tài, bởi vàng không chỉ có giá trị thiết thực, và khả năng tích trữ cao mà còn mang ý nghĩa phú quý cát tường, tài lộc may mắn cho năm mới. Bởi vậy, vào ngày vía Thần Tài, người dân thường rủ nhau mua vàng để cầu may mắn đầu xuân, cho một năm tiền bạc rủng rỉnh. Thực tế cho thấy, nhu cầu mua vàng của người dân vào ngày này rất lớn, tuy nhiên chủ yếu là mua những miếng vàng nhỏ từ 0.5 chỉ đến 5 chỉ cầu may mắn chứ không mang tính thương mại.

4.3. Hầu như hiện nay hộ kinh doanh, buôn bán nào cũng thờ thần Tài, có ban thần Tài rất khang trang.

Cúng thần ngoài việc cầu xin cho tiền tài thuận lợi, nhiều lộc thì còn là một hình thức để trả lễ sau một năm được thần phù hộ cho công việc làm ăn buôn bán. Trả lễ cho những những điều đã xin thần từ năm trước.

Ngoài ngày vía chính của Thần Tài, mọi người vẫn chọn ngày mùng 10 âm lịch hằng tháng để cúng, cầu xin cho may mắn về tài lộc trong tháng đó, nên trở thành thông lệ.

Thậm chí, khi công việc thuận lợi, gặp vận may bất ngờ về tiền bạc người ta cũng biện lễ cúng thần Tài vì đã ban lộc.

Thường ngày nên thắp hương mỗi sáng từ 6 – 7 giờ và chiều tối từ 6 - 7 giờ, mỗi lần thắp 5 nén. Thay nước uống khi đốt nhang, thay nước trong lọ hoa, và để thờ nải chuối chín vàng.

Hàng tháng phải lau bàn thờ, tắm cho thần Tài vào ngày cuối tháng và ngày 14 âm lịch với nước lá bưởi, hay rượu pha nước. Khăn lau và tắm cho Thần Tài không được dùng vào việc khác.

5. Những năm gần đây, theo “tâm lý đám đông”, người dân rỉ tai nhau đổ xô đi mua vàng trong ngày mùng 10 tháng Giêng, mong được may mắn tài lộc trong năm mới.

Thực tế cho thấy, nhu cầu mua vàng của người dân vào ngày này rất lớn. Nhưng Tuy nhiên việc mua Vàng ngày 10 tháng Giêng tạo may mắn cả năm chỉ là do một số người kinh doanh tuyên truyền nhằm thúc đẩy việc bán hàng đầu năm, chứ không có tài liệu nào ghi chép, cũng như phong tục trong dân gian.

Chúng ta, nếu có tiền cần dự trữ có thể mua những miếng vàng nhỏ mang ý nghĩa cầu may chứ chẳng nên nhất thiết phải chen lấn, mua giá cao trong ngày này.

6. Gia đình không có truyền thống về kinh doanh nên không Thờ và Cúng Thần Tài do vậy mới tìm hiểu sơ sơ để biết vậy, chép ra đây để nhớ.

Còn mong được Tài, Lộc, May mắn ai chả mong! 

Nhưng thực hiện nó ra sao, ấy mới là điều quan trọng!

-Lương Đức Mến, ngày 09 Tết Bính Thân (BS từ nhiều nguồn TK)-