1.5. "TÂM NGUYỆN" người quản trị trang này

Tôi biết rằng viết Gia phả (Tục biên 續編 hay Chính biên 正編) là một việc khó, kể cả trong thời kì họ còn hưng thịnh, cư trú quanh quê gốc. Khi họ càng đông, tán mát đi nhiều nơi việc này khó hơn. Lại càng khó hơn với lớp hậu sinh, sớm xa quê, lơ mơ về Hán Nôm, chẳng mấy am tường về quê hương, họ mạc, hiếm tư liệu tham khảo, ít người chỉ bảo như chúng tôi. Việc đưđưa lên mạng, hay lập một Blog riêng càng khó. Nhưng quyết là được

Ngày xưa Gia phả thường do các bậc Đức cao, Vọng trọng 德高望重 trong họ đảm nhiệm, có họ phải nhờ người Khoa bảng, ít ra phải là người có “chữ nghĩa” soạn giúp có như vậy mới ghi chép được rõ ràng trước sau. Tôi nghĩ cầu toàn quá khó thành. Nhất là các thế hệ con cháu tôi mai ngày không được sinh ra và lớn lên ở cố hương thì làm sao biết được gốc gác, tổ tông, nếu tôi không viết và truyền lại? Mặt khác thời nay, con cháu hầu như xa quê do đi làm ăn, do công tác nên dù có người tài giỏi, uyên thâm đến đâu cũng không thể tự mình viết đựợc Gia phả của gia tộc. Mỗi gia đình, từng Chi, từng Ngành phải có ý thức ghi chép lại lịch sử gia đình, Chi, Ngành mình thì bản Tộc phả của Lương tộc mới có cơ hoàn chỉnh được.

Tôi tự nhủ: cốt mình có Tâm 心, có Chí 志, có Trí 智, tập trung Thời gian 時間, thu thập đủ Tư liệu 思料, bỏ ra một chút Tiền của 財正, Sức lực 力行...chắc sẽ hoàn thành được di nguyện của phụ thân và chẳng ai nỡ trách cứ, nếu có sơ xuất. Hơn nữa đây là di nguyện của Cha tôi và tôi viết để lại cho con cháu tôi chứ trong thâm tâm tôi không nghĩ đây là Gia phả của Lương tộc Cao Mật 皋密梁族家譜 hoàn chỉnh mà chỉ là Gia phả của dòng Lương Đức trên Lào Cai 老街梁德家世譜 nên cũng không có gì băn khoăn lắm. Các Chi, Ngành, Gia đình nào trong họ tham khảo, sử dụng được đến đâu là do ý hiểu và tâm nguyện ở mỗi người, mỗi gia đình.

Mặt khác nếu quá trình soạn thảo và sau này ai cung cấp điều gì mà qua kiểm chứng thấy đúng tôi sẽ tiếp tục sửa chữa, bổ xung. Việc ghép Gia phả nhiều Tiểu chi lại thành Gia phả Đại tôn, tụ các dòng riêng lại thành dòng chung sẽ được bản Tổng phả của Lương tộc Cao Mật, khiến người đọc người xem thấy đủ đầy, đầm ấm, từ sơ hóa thân, từ xa nên gần.

Đặc biệt nếu có dịp được nghiên cứu Gia phả Lương tộc ở Hoằng Hóa (Thanh Hóa), Vĩnh Bảo, Tiên Lãng (Hải Phòng) là nơi mà theo truyền ngôn là Thủy tổ của Lương tộc Cao Mật thì chắc chắn dữ liệu sẽ đầy đủ và chính xác hơn. Nhưng chờ đợi những điều kiện lí tưởng như vậy là khó và quá lâu. Đồng thời chúng tôi là thế hệ chuyển tiếp dứt hẳn Hán học sang tân học và từ quê Biển lên Rừng càng cần phải chép lại thời kì đặc biệt này để con cháu mai ngày hiểu thêm, đỡ phải mất công tra cứu, lục tìm như tôi bây giờ. Hơn nữa, tôi cho rằng trong khi chưa đủ tiền may áo lụa hãy tạm bằng lòng với tấm áo mộc chứ chẳng lẽ lại ở trần mà chờ !. Do đó dựa vào tư liệu đã có, sưu tập các sự tích, truyền ngôn do nhiều người kể lại, phụ thêm kiến giải của mình mà tôi quyết định soạn thành cuốn Lào Cai Lương Đức Gia phả, chủ yếu viết về chi út ngành thứ Ba đã lên Lào Cai khai hoang trong những năm 1962, 1964.

Có nhiều cách soạn Gia phả: Soạn theo hệ thống Ngang (橫系,người cùng đời chép chung trong một mục); theo hệ thống Dọc (纵系,từ Cụ Tổ ngành Nhất đến con cháu hậu duệ của Cụ sau đó tiếp đến Cụ Tổ và các thế hệ hậu duệ của ngành Hai...) hoặc theo cách lập Phả đồ 譜图 hay đơn giản hơn là lập Danh sách con cháu trong họ...Mỗi cách có điểm thuận, điểm khó cho người soạn và người đời sau bổ xung hay tìm đọc khác nhau.

Để thống nhất với cuốn 1, tôi trình bày vừa theo Hệ thống Ngang (với những người trực hệ), có kết hợp với Hệ thống Dọc (những người không trực hệ với tôi).

Ứng dụng KHCN, tôi soạn trên máy Vi tính cho dễ bổ sung, sửa chữa, chỉnh sửa. Việc ứng dụng Tin học còn thuận tiện cả trong việc xếp Mục lục hay tìm kiếm mục từ hoặc lưu giữ cũng như tiện cho ai muốn sử dụng bản gốc này để soạn cho Gia phả nhà mình cũng như tiện cho tôi, con cháu tôi soạn, sửa, bổ sung tiếp sau. Để tiện thẩm cứu khi có điều kiện, tôi tự học thêm để những chỗ cần thiết chèn cả chữ Hán 漢 hay Nôm 喃. Mặt chữ tôi dựa vào Từ điển Hán Việt của Đào Duy Anh, Hán Việt tự điển của Thiều Chửu, Ngũ Thiên tự của Vũ Văn Kính, Khổng Đức và sách lịch sử. Để Insert vào đoạn đang soạn tôi dùng phần mềm ứng dụng Hanokey 2.0 hay Viet Han Nom 2.0 qua Fonts chữ Arial Unicode MS hoặc Simsun, Nomminh, 文中. Do đó nếu chuyển bản này qua MVT khác không đủ 2 điều kiện trên thì các chữ Hán, Nôm không xuất được ra Word để xem và sửa. Đồng thời học tập tiền nhân, tôi giữ nguyên một số cách gọi theo truyền thống (Từ đường 祠堂, Tộc 族, Đệ 第,đại代) nhưng có cải tiến là dùng các chữ số La Mã để ghi số đời và chữ số Ả rập để ghi thứ tự; những từ thông dụng thì sẽ Việt hóa (như dùng từ “bà cả” thay cho “chính thất’’ 正室,“vợ lẽ” thay “Trắc thất” 側室...).

Soạn Gia phả cũng như làm sử phải trung thực. Những gì có tư liệu thành văn thì tuyệt đối tôn trọng các văn bản đó. Trường hợp có mâu thuẫn giữa các văn bản tôi cố gắng đối chiếu với lịch sử nước nhà, lịch sử địa phương, chuyện về các Danh nhân liên quan và với Phạm tộc Gia phả (là dòng họ lớn cùng xã, lập nghiệp ở Cao Mật cùng thời với Lương tộc, là họ của mẹ tôi và còn giữ được Gia phả). Những tư liệu truyền ngôn, tôi cố gắng hỏi nhiều người, dựa vào kiến thức Lịch sử, phong tục tập quán, hiểu biết của mình mà sắp xếp lại cho có logic, khoa học. Trên tinh thần “gạn đục, khơi trong”, tôi ghi cả việc hay và điều chưa tốt của Gia tộc nhưng không “tô hồng” và cũng chẳng “bới lông tìm vết”, không tự tiện thêm bớt, chỉ cố gắng sắp xếp lại cho rõ ràng. Đồng thời với lòng kính trọng, biết ơn Tổ tiên, tôi chú trọng chép lại những công tích, việc làm hay của tiền nhân để đời sau học tập, phát huy. Riêng những thói xấu, vết nhơ chỉ việc nào thật lớn tôi mới chép lại để làm bài học răn đe cho hậu thế còn chỉ đề cập lướt qua. Nếu ai đọc thấy có gì chưa phải, xin được lượng thứ cho người soạn.

---