Cuộc tấn công bằng hỏa khí và hung khí lạnh vào trụ sở xã (có nơi đóng quân của Công an xã) đến giờ phút này đã sang ngày thứ 3 mà vẫn chưa hết xôn xao trong dư luận cả trên MXH và tại các quán nhậu.
Tập hợp tình hình, từ hiểu biết và kinh nghiệm bản thân, mình tích gom lại thành 4 nhóm vấn đề (để lưu giữ, để nhớ và chiêm ngẫm): 1. Từ diễn biến sự việc; 2. Nơi xẩy ra sự việc; 3. Bóng ma Fulro; 4. Vì đâu nên nỗi.
Trong đó, nội dung (2), (3) là những vấn đề lịch sử có thể hoàn thiện ngay được còn vấn đề (1), (4) thuộc về cái đang diễn ra nên chỉ mới là dàn ý và quan niệm đến hôm nay (12/6/2023). Nó sẽ được cập nhật dần. Nếu việc cập nhật đó có dung lượng lớn, nhiều chi tiết thì có lẽ phải thành một stt riêng!
I. TỪ SỰ VIỆC:
Trước đó là một ngày tốt đẹp, ngày 09/06/2023, UBND xã Ea Tiêu (huyện Cưkuin, tỉnh Đăck Lăck) đã tổ chức lễ ra mắt mô hình “Văn minh hành chính” gắn với “Ngày thứ 5 công dân không viết, chính quyền không hẹn” trong giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức và cá nhân tại bộ phận “Một cửa”.
Mô hình này giải quyết các thủ tục hành chính cho người dân trên địa bàn, không phiền hà, sách nhiễu; Đẩy mạnh thực hiện các loại thủ tục hành chính trực tuyến có trên phần mềm “Cổng dịch vụ công Quốc gia” và “Dịch vụ hành chính công trực tuyến tỉnh Đak Lak; Giải quyết các thủ tục nhanh, gọn, đúng pháp luật, biết nói “xin chào” , “cảm ơn” và “xin lỗi” đến nhân dân trong thực hiện các thủ tục hành chính tại xã. Đồng thời thực thi tốt việc “ngày thứ 5 công dân không viết - chính quyền không hẹn”, tức là vào ngày đó, khi nhân dân đến làm TTHC được công chức, viên chức hỗ trợ ghi thay các loại giấy tờ, hồ sơ theo quy định, kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ; hướng dẫn người dân nộp hồ sơ tại từng lĩnh vực tương ứng; gửi giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả theo quy định và không thu phí viết hộ; tổ chức, cá nhân chỉ việc ký tên hoặc điểm chỉ trong giấy tờ, hồ sơ theo quy định. Nếu đầy đủ thành phần hồ sơ theo quy định sẽ được công chức, viên chức tiếp nhận xử lý hồ sơ và trả kết quả ngay trong ngày.
Qua ngày hôm sau, vào sáng sớm
11/6, có một nhóm người chưa xác định danh tính đi xe máy đến dùng súng và các hung khí nguy hiểm tấn công, đập phá trụ sở UBND, phòng làm việc
của Công an xã Ea Tiêu huyện Cư Kuin, tỉnh Đăk Lăk và nhóm khác tấn công trụ sở xã Ea Ktur (cách nhau 3,7 km qua Quốc lộ 27). Hậu quả làm 4 công an
hy sinh, 2 cán bộ xã thiệt mạng, 2 công an trọng thương,... một số vật dụng, giấy tờ, tài sản, cánh cửa trụ sở,...bị hư hỏng, cháy, hủy hoại...
Khi rút đí, bọn chúng đã ra quốc lộ, chặn xe ôtô của người dân, và gây ra cái chết của những người vô tội này. Nhân đây xin lưu ý rằng: sự việc dùng súng và hung khí nguy hiểm khác tấn công hai Trụ sở xã (có Công an) là một sự việc hiếm khi xảy ra ở Việt Nam, nơi súng đạn được kiểm soát chặt chẽ, người dân bình thường không được sở hữu súng.
Như thế việc tấn công diễn ra sau ngày xã Ea Tiêu tổ chức lễ ra mắt mô hình “Văn minh hành chính”, vào giữa đêm, vào ngày nghỉ (11/6 là Chủ Nhật). Điều đó chứng tỏ: có sự bàn bạc, lên kế hoạch chuẩn bị, hành động và rút lui có bài bản. Cho thấy bọn chúng đã được huấn luyện, đâu đơn thuần là “manh động” ?.
Nhận báo cáo, Bộ Công an đã chỉ đạo Công an tỉnh Đắk Lắk, các đơn vị nghiệp vụ triển khai vây bắt nhóm đối tượng nêu trên.
Đến trưa 11/6, lực lượng chức năng đã truy bắt được 6 đối tượng liên quan đến vụ dùng súng tấn công trụ sở Công an xã và giải cứu được 2 con tin. tính đến 16 giờ 30 phút ngày 11/6, các lực lượng công an tỉnh Đắk Lắk đã bắt giữ 16 đối tượng có liên quan đến vụ việc, đã giải thoát 2 công dân bị bắt làm con tin, công dân thứ 3 tự giải thoát. Như vậy số con tin đã được giải thoát hết. Các đơn vị chức năng đang tiếp tục quyết liệt truy bắt số đối tượng còn lại.
Song song với việc tổ chức truy bắt các đối tượng, Bộ trưởng Bộ Công an quyết định truy thăng cấp bậc hàm từ Đại uý lên Thiếu tá đối với đồng chí Hoàng Trung (SN 1981), quê quán: Nghi Lộc, Nghệ An, cán bộ Công an xã Ea Ktur, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk; truy thăng cấp bậc hàm từ Thượng uý lên Đại uý đối với đồng chí Nguyễn Đăng Nhân (SN 1994), quê quán: Yên Thành, Nghệ An, cán bộ Công an xã Ea Ktur, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk;
Truy thăng cấp bậc hàm từ Đại uý lên Thiếu tá đối với đồng chí Trần Quốc Thắng (SN 1989), quê quán: Thạch Hà, Hà Tĩnh, cán bộ Công an xã Ea Tiêu, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk; truy thăng cấp bậc hàm từ Thượng uý lên Đại uý đối với đồng chí Hà Tuấn Anh (SN 1991), quê quán: Triệu Sơn, Thanh Hoá, cán bộ Công an xã Ea Tiêu, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk.
Đồng thời, ngay trong buổi chiều, Bộ trưởng Tô Lâm, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ nghĩa tình đồng đội CAND cũng đã ký Quyết định hỗ trợ 100 triệu đồng/ gia đình đối với gia đình 4 đồng chí thuộc Công an huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk hy sinh trong khi thực hiện nhiệm vụ; hỗ trợ 50 triệu đồng/ đồng chí đối với 2 đồng chí cán bộ Công an huyện Cư Kuin bị thương trong khi thực hiện nhiệm vụ là Thượng uý Đàm Đình Bốp (SN 1993), Phó Trưởng Công an xã Ea Ktur và Đại uý Lê Kiên Cường (SN 1988), cán bộ Công an xã Ea Ktur.
Phó thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã ký Quyết định số 684/QĐ-TTg về việc cấp bằng “Tổ quốc ghi công”, công nhận Liệt sĩ cho 4 Công an xã Ea Ktur, xã Ea Ktur và ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã Ea Tiêu ông Nguyễn Văn Kiên, Bí thư Đảng ủy xã Ea Ktur và ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã Ea Tiêu thuộc huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk hy sinh sáng sớm 11/6 khi bị tấn công.
Tính đến 17 giờ ngày 12/6, các lực lượng truy bắt đã bắt giữ 27 đối tượng có liên quan đến vụ dùng súng tấn công Trụ sở UBND xã Ea Tiêu và xã Ea Ktur (trong đó có khu vực làm việc của Công an xã) thuộc huyện Cư Kuin. Đồng thời, trong quá trình bắt giữ nghi can, lực lượng công an cũng thu giữ một số vũ khí quân dụng, bao gồm súng tự chế, súng trường CKC, dao,... mà nhóm này đã sử dụng trong khi gây án. Các đối tượng bắt giữ được cũng chẳng hoàn toàn là người địa phương càng chứng tỏ chúng được móc nối, lôi kéo từ nơi khác đến và cúng chẳng phải do mâu thuẫn bộc phát tại bản địa!.
II. ĐỊA DANH NƠI XẨY RA
II.1. Đắk Lắk: bắt nguồn từ tiếng M'nông Đắk Lắk (phát âm gần giống như “đác lác”) nghĩa là “hồ Lắk”, với dak nghĩa là “nước” hay “hồ”. Đây là một tỉnh nằm ở trung tâm vùng Tây Nguyên, miền Trung Việt Nam, được thành lập theo nghị định ngày 22 tháng 11 năm 1904 của Toàn quyền Đông Dương. Đến ngày 9 tháng 2 năm 1913 thì tỉnh này trở thành một đại lý hành chính trực thuộc tỉnh Kon Tum được thành lập cùng ngày và tới ngày 2 tháng 7 năm 1923 tỉnh Đắk Lắk được thành lập lại.
Lúc mới thành lập, Đắk Lắk chưa chia huyện, tổng mà chỉ có đơn vị làng (còn gọi là buôn hay bon), người Ê Đê có 151 làng, người Bih có 24 làng, người Gia Rai có 11 làng, người Krung có 28 làng, người M'dhur có 120 làng, người M'Nông có 117 làng, người Xiêm có 1 làng. Năm 1931, trong cuộc cải cách hành chính toàn Đông Dương, tỉnh Đắk Lắk được chia làm 5 quận, gồm có Ban Mê Thuột, Buôn Hồ, Đăk Song, Lắk và M'Drắk, dưới có 440 làng. Ngày 15 tháng 4 năm 1950, Bảo Đại ban hành Dụ số 6 đặt Cao nguyên Trung phần, trong đó có Đắk Lắk, làm Hoàng triều Cương thổ, có quy chế cai trị riêng.
Nghị định số 356-BNV/HC/NĐ của chính quyền Việt Nam Cộng hòa ngày 2 tháng 7 năm 1958 ấn định tỉnh Đắk Lắk (được ghi là Darlac) có 5 quận, 21 tổng và 77 xã. Trong đó, Quận Ban Mê Thuột có 4 tổng, Quận Lạc Thiện (đổi tên từ quận Lăk) có 7 tổng, Quận M'Đrak có 4 tổng, Quận Đak Song có 2 tổng và Quận Buôn Hồ có 4 tổng.
Ngày 23 tháng 1 năm 1959, Chính quyền Việt Nam Cộng hòa ban hành Nghị định số 24/NV, tách gần như toàn bộ quận Đak Song của tỉnh Darlac, lập ra tỉnh Quảng Đức. Như vậy tỉnh Darlac còn lại 4 quận. Sau đó quận M'Đrak lại bị xé lẻ, một phần nhập vào tỉnh Khánh Hòa và một phần nhập vào tỉnh Phú Yên. Tháng 12 năm 1960, Chính phủ cách mạng chính thức thành lập tỉnh Quảng Đức dựa trên sự phân chia ranh giới của địch, lấy mật danh là B4.
Ngày 20 tháng 12 năm 1963, lập thêm một quận mới tên là Phước An, quận lỵ đặt tại Phước Trạch, đến ngày 1 tháng 9 năm 1965 chuyển về Thuận Hiếu. Sau này lại bỏ cấp tổng, nên chỉ còn cấp quận (4 quận) và xã.
Sau năm 1975, tỉnh Đắk Lắk gồm thị xã Buôn Ma Thuột và 6 huyện: Đắk Mil, Đắk Nông, Krông Búk, Krông Pắc, Lắk và Buôn Hồ
Tiếp theo có nhiều lần thành lập, chia tách thànhcác huyện mới: Ngày 30 tháng 8 năm 1977, chia huyện Krông Búk thành 2 huyện: Krông Búk và Ea Súp; chia huyện Krông Pắk thành 2 huyện: Krông Pắc và M'Drắk. Ngày 3 tháng 4 năm 1980, chia huyện Krông Búk thành 2 huyện: Krông Búk và Ea H'leo. Ngày 19 tháng 9 năm 1981, thành lập huyện Krông Ana trên cơ sở tách ra từ huyện Krông Pắk và thị xã Buôn Ma Thuột; chia huyện Krông Pắk thành 2 huyện: Krông Pắk và Krông Bông. Ngày 23 tháng 1 năm 1984, chia huyện Ea Súp thành 2 huyện: Ea Súp và Cư M'gar. Ngày 22 tháng 2 năm 1986, chia huyện Đắk Nông thành 2 huyện: Đắk Nông và Đắk R'lấp. Ngày 13 tháng 9 năm 1986, thành lập huyện Ea Kar trên cơ sở tách ra từ 2 huyện Krông Pắc và M'Drắk. Ngày 9 tháng 11 năm 1987, chia huyện Krông Búk thành 2 huyện: Krông Búk và Krông Năng; thành lập huyện Krông Nô trên cơ sở tách một số xã thuộc các huyện Đắk Mil, Đắk Nông và Lắk. Ngày 19 tháng 6 năm 1990, thành lập huyện Cư Jút trên cơ sở tách ra từ huyện Đắk Mil và thị xã Buôn Ma Thuột. Ngày 21 tháng 1 năm 1995, chuyển thị xã Buôn Ma Thuột thành thành phố Buôn Ma Thuột. Ngày 7 tháng 10 năm 1995, chia huyện Ea Súp thành 2 huyện: Ea Súp và Buôn Đôn. Ngày 21 tháng 6 năm 2001, thành lập huyện Đắk Song trên cơ sở tách ra từ 2 huyện Đắk Nông và Đắk Mil.
Đến cuối năm 2002, tỉnh Đắk Lắk có diện tích 19.576,4 km², dân số 2.029.972 người, có tỉnh lị là thành phố Buôn Ma Thuột và 18 huyện: Buôn Đôn, Cư Jút, Cư M'gar, Đắk Mil, Đắk Nông, Đắk R'Lấp, Đắk Song, Ea H'leo, Ea Kar, Ea Súp, Krông Ana, Krông Bông, Krông Búk, Krông Năng, Krông Nô, Krông Pắc, Lắk, M'Drắk.
Ngày 26 tháng 11 năm 2003, Quốc hội ra Nghị quyết số 22/2003/QH.11[32], tỉnh Đắk Lắk tách thành hai tỉnh mới là Đắk Lắk và Đắk Nông, nên số huyện của Đắck Lắc giảm xuống còn 12.
Tỉnh Đắk Lắk mới gồm thành phố Buôn Ma Thuột và 12 huyện: Buôn Đôn, Cư M'gar, Ea H'leo, Ea Kar, Ea Súp, Krông Ana, Krông Bông, Krông Búk, Krông Năng, Krông Pắc, Lắk, M'Drắk, các xã Ea R'Bin và Nam Ka của huyện Krông Nô; các xã Hòa Khánh, Hòa Xuân và Hòa Phú của huyện Cư Jut. Tỉnh lỵ của Đắk Lắk là thành phố Buôn Ma Thuột, nằm cách Hà Nội 1.410 km, cách thành phố Đà Nẵng 520 km và cách Thành phố Hồ Chí Minh 350 km. Ngày 28 tháng 2 năm 2005, thành phố Buôn Ma Thuột được công nhận là đô thị loại II.
Tỉnh Đắk Nông gồm 6 huyện: huyện Đắk R'Lấp; huyện Đắk Nông; huyện Đắk Song; huyện Đắk Mil; huyện Krông Nô (trừ các xã Ea R'Bin và Nam Ka); huyện Cư Jut (trừ các xã Hòa Khánh, Hòa Xuân và Hòa Phú).
II.2. Cưkuin là tên gọi của một huyện được tách ra từ huyện Krong Ana và thành phố Buôn Ma Thuộc vào ngày 27 tháng 8 năm 2007 trên cơ sở 8 xã: Cư Êwi, Dray Bhăng, Ea Bhôk, Ea Hu, Ea Ktur, Ea Ning, Ea Tiêu và Hòa Hiệp thuộc huyện Krông Ana.
Khi đó Cư Kuin có 28.830 ha diện tích tự nhiên và 109.770 nhân khẩu, có 8 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm các xã: Ea Tiêu, Ea Ktur, Ea Bhôk, Hòa Hiệp, Dray Bhăng, Ea Hu, Cư Ê Wi và Ea Ning.
Địa giới hành chính Đông giáp huyện Krông Pắc và huyện Krông Bông; Tây giáp thành phố Buôn Ma Thuột và huyện Krông Ana; Nam giáp huyện Krông Ana và huyện Krông Bông; Bắc giáp thành phố Buôn Ma Thuột và huyện Krông Pắc. Trụ sở huyện đóng tại xã Dray Bhăng, Địa danh này ngày xưa có tên gọi là Kim Sơn hay Giáo xứ Trung Hòa, cách sân bay Buôn Ma Thuột khoảng 8km, cách trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột khoảng 16km.
Cách đây chưa đầy hai tháng, thành phố Buôn Ma Thuột khánh thành đại lộ Đông Tây dài 5km, nối thẳng trung tâm thành phố đến sân bay Buôn Ma Thuột – đại lộ Đông Tây vắt ngang trọn qua đỉnh đồi Trần Hưng Đạo.
II.3. Ea Tiêu là một xã thuần nông của huyện Cư Kuin, phía Bắc giáp xã Hoà Thắng, Tây giáp xã Ea Kao thuộc TP Buôn Ma Thuột; Nam giáp xã Dray Bhăng; Đông giáp xã Ea Ktur và xã Ea Bhôk cùng huyện. Nằm dọc Quốc lộ 27, cách trung tâm huyện 9 km về phía Nam và cách TP Buôn Ma Thuột 15 km về phía Bắc
Kinh tế có các cây công nghiệp cà phê, hồ tiêu. Nông nghiệp cây lúa nước chiếm phần lớn diện tích, các loại họ ngô đậu được trồng xen kẽ.
Trước năm 1975 xã được thành lập năm 1974 thuộc thị xã Buôn Ma Thuột, sau năm 1975 thuộc thị xã Buôn Ma Thuột đến ngày 19 tháng 09 năm 1981 Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) ra Quyết định số 75/HĐBT thành lập huyện Krông Ana, trên cơ sở diện tích đất của thị xã Buôn Ma Thuột và huyện Krông Pác, các thôn buôn của Ea Tiêu thuộc huyện Krông Ana. Ngày 27 tháng 8 năm 2007 huyện Krông Ana tách thành 2 huyện Krông Ana và Cư Kuin, xã thuộc về huyện Cư Kuin.
Tại địa bàn có các diện tích trồng cà phê của các doanh nghiệp quốc doanh như: Nông trường cà phê Ea Tiêu; Công ty cà phê Việt Đức, Việt Thắng.
Về giáo dục có các trường học từ mẫu giáo, cấp I, cấp II, cấp III.
Thủy lợi của xã khá thuận lợi, hồ nước chứa Ea Chư Kap cung cấp nước tưới tiêu cho cà phê, lúa nước.
Công nghiệp chưa được phát triển.
II.3. Ea Ktur là một xã của huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam. Phía đông giáp xã Ea Ning, Phía tây giáp xã Ea Tiêu, Phía nam giáp xã Ea Bhôk, Phía bắc giáp thành phố Buôn Ma Thuột và huyện Krông Pắc.
Trước đây vùng này là núi rừng già nhiều cây cổ thụ, tre nứa, lồ ô và thảo nguyên nhỏ cỏ tranh, cỏ gấu. Một vài buôn làng người Ê Đê sống du canh du cư sau đó định cư và đến khoảng năm 1955 - 1957 có một làng người công giáo lập nghiệp ở đây, họ từ các vùng Đồng Nai các tỉnh khác di cư năm 1954-1956 từ miền bắc vào ở đó sau đó lên Cao Nguyên. Người Ê Đê gieo trồng theo kiểu chọc lỗ tra hạt trên nương rẩy, ngoài ra họ săn bắt thêm cải thiện trong bữa ăn của các gia đình. Cuộc sống thiếu thốn nét văn hóa và các luật tục của người đồng bào, vẫn được giữ nguyên vẹn.
Dưới thời Việt Nam Cộng hòa, xã thuộc địa bàn quận Phước An, tỉnh Đắk Lắk.
Sau năm 1975, quận Phước An đổi thành huyện Krông Pắk, gồm 2 thị trấn và 26 xã trong đó có Ea Ktur. Người từ miền Bắc di cư lên Tây Nguyên theo chương trình kinh tế mới, trong đó phần đông là thanh niên và các gia đình trẻ vào khai hoang định cư sinh sống. Trồng và sản xuất cà phê đã trở thành cây công nghiệp chủ lực ở xã. Trên địa bàn xã đã hình thành các nông trường quốc doanh và một xí nghiệp liên hiệp cà phê (Việt Đức). Người dân không ngừng mở rộng vùng trồng cà phê, đến giữa thập niên 1980 vùng này đã trở thành một nơi xuất khẩu cà phê của tỉnh Đắk Lắk.
Ngày 19 tháng 09 năm 1981 Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) ra Quyết định số 75/HĐBT thành lập huyện Krông Ana, trên cơ sở diện tích đất của thị xã Buôn Ma Thuột và huyện Krông Pác, các thôn buôn của Ea Ktur thuộc huyện Krông Ana.
Ngày 27 tháng 8 năm 2007 huyện Krông Ana tách thành 2 huyện Krông Ana và Cư Kuin, xã thuộc về huyện Cư Kuin. Những năm cuối của thế kỷ 20 xã vẫn tiếp nhận hàng năm một lượng dân di cư cơ học vào định cư, những năm đầu của thế kỷ 21 lượng di cư cơ học giảm dần bắt đầu phát triển dân số tự nhiên, mức tăng dân số đã đi vào ổ định.
Như vậy, 2 xã Ea Tiêu và Ea Ktur đều thuộc huyện Cư Kuin của tỉnh Đắk Lắk, chúng nằm 2 bên đường QL 27 (tuyến đường quốc lộ kết nối tỉnh Ninh Thuận thuộc khu vực Duyên
hải Nam Trung Bộ đến các tỉnh Lâm Đồng, Đắk Lắk thuộc khu vực Nam Tây Nguyên), gần thành phố tỉnh lị Buôn Ma Thuột. Con đường liên xã nối 2 xã gần như vuông góc với QL 27. Chứng tỏ các dối tượng rất hung và không e ngại sự trừng trị của các lực lượng bảo vệ cũng như nhân dân!
III. BÓNG MA FUL RÔ
Tây Nguyên là địa bàn có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về an ninh - quốc phòng của Việt Nam ta, nơi có một bộ phận người dân tộc thiểu số nhận thức còn hạn chế và dễ bị kích động.
Suốt bao nhiêu năm nay, đám phản động người Việt đã lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để kích động tư tưởng dân tộc hẹp hòi, dân tộc cực đoan, li khai. Song âm mưu của chúng lần lượt bị phá sản ở Tây Nguyên vào những năm sau 1975 và cả hiện nay.
Song chưa rút ra được bài học, bọn chúng vẫn nuôi hy vọng, ngoan cố giật dây người trong nước, các tầng lớp nhân dân nên đã nhiều lần nhắm đến Tây Nguyên với mưu đồ chia cắt đất nước, kích động li khai tự trị, thành lập nhà nước Đê Ga,…
Vẫn chiêu bài cũ, các đối tượng Fulro lưu vong tiếp tục dựng lên các tổ chức phản động đội lốt tôn giáo dưới các tên gọi khác nhau như “Giáo hội Tin lành đấng Christ Việt Nam”, “Giáo hội Tin lành đấng Christ Tây Nguyên” làm bàn đạp tiến hành các hoạt động chống phá Nhà nước ta.
III.1. Tiền thân của tổ chức Fulro đã có từ trước 1975.
Mục tiêu kết nối các sắc tộc được cho là mạnh nhất và sinh sống lâu đời ở Tây Nguyên chủ trương đấu tranh bất bạo động yêu cầu chấm dứt mọi chính sách phân biệt đối xử đối với các sắc tộc thiểu số. Danh xưng BaJaRaKa là chữ viết tắt tên của bốn dân tộc chủ yếu: Bahnar (người Ba Na), Djarai (người Gia Rai), Rhadé (người Êđê) và Kaho (người Cờ Ho). Trong BaJaRaK, ngoài Y Bham Ênuôl (sáng lập viên) còn có Siu Síp (nhân sĩ Djarai), Y Dhơn Adrong (hiệu trưởng trường tiểu học Lạc Thiện), Y Nuin Hmok (giáo viên trung học buôn Kram kiêm chính trị viên), Y Nam Êban (sĩ quan), Y Bhan Kpor, Y Chôn Mlô Duôn Du, Nay Luett, Paul Nưr (trí thức Bahnar) và nhiều nhân sĩ gốc Chăm, Mạ, Stiêng, Kor…
Chỉ hai tháng kể từ ngày thành lập, ngày 25/7/1958, BaJaRaKa gửi thư kháng thư (do ông Y Bham nuôl cùng 16 đại diện sắc tộc khác ký tên) đến Tòa đại sứ Pháp, Hoa Kỳ và Liên hiệp quốc tố cáo những hành vi phân biệt sắc tộc của nhà cầm quyền và yêu cầu các cường quốc can thiệp để người Thượng có một “lãnh thổ biệt lập” (“un territoire à part”); được độc lập trong khối Liên hiệp Pháp hoặc dưới sự lãnh đạo của Hoa Kỳ. Tiếp đó, các tháng 8 và 9 của năm này, BaJaRaKa tổ chức nhiều cuộc biểu tình thỉnh nguyện tại Buôn Ma Thuột, Kon Tum, Pleiku nhưng các cuộc biểu tình này đều bị trấn áp. Tất cả những người được cho là lãnh đạo của phong trào này đều bị bắt, trong đó có ông Y Bham Ênuôl cùng Y Dhơn Adrong, Y Dhê Adrong, Y Nuin Hmok, Y Wick Buôn Ya, Y Het Kpor, Y Tluốp Kpor, Y Sênh Niê, Y Bun Sor, Y Yu êban, Y Thih êban, Touneh Yoh, Siu Sip, Paul Nưr, Nay Luett….
Trước ảnh hưởng lớn mạnh của phong trào yêu nước, tháng 10-1958, chính quyền Ngô Ðình Diệm kêu gọi Kinh Thượng hợp tác chống cộng và hứa sẽ cải tổ sâu rộng hơn về kinh tế, xã hội miền Thượng. Nhưng tình hình không mấy biến chuyển: đời sống của người Thượng không sáng sủa gì hơn; lãnh tụ Thượng còn lại đều tỏ ra bất mãn nhưng bất lực.
Trong bối cảnh đó, từ năm 1956, thực thi mục tiêu chống cộng ráo riết, triệt để của Hoa Kỳ, các cố vấn quân sự Mỹ vào tận các buôn làng, đào tạo và trang bị vũ khí cho thanh niên Thượng. Họ tổ chức thành các đội Dân sự chiến đấu Thượng (Civilian Indigenous Defense Group, CIDG) và Lực lượng Đặc biệt. Cuộc đảo chính của phe quân sự dưới sự hỗ trợ của CIA đã lật đổ chính thể họ Ngô vào năm 1963, với sự kiện này, tất cả những người lãnh đạo của BaJaRaKa được trả tự do. Sau đó, nhằm giảm bớt sức ép chính trị, đồng thời thực hiện mưu đồ “dùng người Thượng cai trị người Thượng”, nhà cầm quyền Sài Gòn đã bổ nhiệm một loạt các thủ lĩnh của phong trào này vào các chức vụ chủ chốt ở các tỉnh Tây Nguyên. Trong đó, ông Y Bham Ênuôl trở thành phó tỉnh trưởng tỉnh Đắk Lắk, ông Paul Nưr là phó tỉnh trưởng tỉnh Kon Tum. Tháng 3/1964, một lần nữa được sự ủng hộ của người Mỹ, những người lãnh đạo BaJaRaKa kết hợp với các sắc tộc Thượng khác và người Chăm tại duyên hải miền Trung thành lập “Mặt trận Giải phóng Cao nguyên” (FLHP). Thế nhưng, ngay từ khi thành lập, “mặt trận” này đã phân chia thành hai phe đối nghịch nhau: phe ôn hòa do Y Bham Ênuôl đại diện và phe chủ trương bạo động do Y Dhơn Adrong cầm đầu.
Từ tháng 3 đến 5/1964, phe bạo động trong FLHP bị quân đội Sài Gòn mở các chiến dịch truy quét gắt gao phải chạy qua Campuchia lập căn cứ (Camp Le Rolland) tại tỉnh Mondulkiri, cách biên giới Việt Nam 15 km. Tại căn cứ này, họ tiếp tục tuyển mộ thanh niên Thượng tham gia FLHP chống chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Ngày 19/9/1964, các toán biệt kích thuộc Lực lượng Đặc biệt và các đội Dân sự chiến đấu Thượng nổi dậy đánh chiếm một số đồn ở Quảng Đức (nay là Đắk Nông) và Đắk Lắk giết chết 35 binh sĩ ngụy, bắt sống quận trưởng Đức Lập; đánh chiếm Đài Phát thanh Buôn Ma Thuột và kêu gọi người dân tham gia nổi dậy thành lập quốc gia độc lập. Sau đó, một cuộc thương lượng có sự hiện diện của quan chức Tòa đại sứ Mỹ đi đến những thỏa thuận sau: Y Bham Ênuôl được cử làm Chủ tịch chính thức phong trào FLHP; tuy nhiên ngay trong chiều 20/9/1964, ông ta đã trốn sang Campuchia. Thỏa thuận thứ hai là những người Thượng chỉ huy đợt tập kích này không bị truy tố và không bị truy đuổi khi rút quân qua Campuchia…
III. 2. FULRO (đọc là Phun-rô, tiếng Pháp: Front Uni de Lutte des Races Opprimées) là liên minh chính trị - quân sự của các sắc tộc Cao nguyên Trung phần, Chăm, Khmer tồn tại từ năm 1964 đến 1992. Tổ chức này chủ trương đấu tranh cho quyền tự quyết của các sắc tộc thiểu số, thực hiện chiến tranh du kích để thành lập nhà nước của các dân tộc thiểu số, ly khai vùng Tây Nguyên khỏi lãnh thổ Việt Nam.
Ngày 20/9/1964, tại Campuchia,tại Campuchia dưới sự chủ tọa của quốc vương Sihanouk (1922-2012), “Mặt trận Thống nhất Đấu tranh của các sắc tộc bị áp bức” được thành lập (Front Uni de Lutte des Races Opprimées, viết tắt là FULRO ). Ngay trong Mặt trận này cũng bao gồm các thành phần:
Mặt trận Giải phóng Champa (Front de Libération du Champa, FLC) tức Fulro Chăm, do Les Kosem (một tướng nhảy dù người Khmer gốc Chăm) lãnh đạo, hoạt động chủ yếu tại Ninh Thuận;
Mặt trận Giải phóng xứ Campuchia Krom miền Tây Nam Việt Nam (Front de Libération du Kampuchea Krom, FLKK) tức Fulro Khmer, do Chau Dera làm đại diện, hoạt động chủ yếu tại đồng bằng sông Cửu Long và
Mặt trận Giải phóng Cao nguyên (Front de Libération des Hauts Plateaux, FLHP) tức Fulro Thượng, do Y Bham Ênuôl cầm đầu, hoạt động chủ yếu tại Mondulkiri;
Mặt trận Giải phóng Campuchia Bắc (Front de Libération du Kampuchea Nord, FLKN) tức FULRO Khmer Thượng, hoạt động chủ yếu tại Hạ Lào.
Fulro đã tự “sản xuất” một lá cờ (hiệu kỳ) hình chữ nhật gồm ba sọc: màu xanh biển (tượng trưng cho biển cả), màu đỏ (biểu tượng của đấu tranh) và màu xanh lá cây (màu của rừng núi). Trên dòng sọc đỏ có ba ngôi sao trắng tượng trưng cho ba thành phần chính mặt trận của Fulro: Champa, Thượng và Khmer.
Fulro có ba cơ quan lãnh đạo: Hội đồng Tối cao do Chau Dera làm Chủ tịch, Hội đồng Bảo trợ do Les Kossem làm Chủ tịch, và Ủy ban Chấp hành Trung ương do Y Bham làm Chủ tịch.
Trong thực tế, vào thời điểm này, Y Bham Ênuôl không có thực quyền, người nắm hết mọi quyền hành chính là Les Kosem. Trong khi đó, nhóm Fulro Thượng do Y Bham Ênuôl làm chủ tịch vẫn bị phân hóa thành hai như còn thời BaJaRaKa: nhóm dân sự ôn hòa do Y Bham Ênuôl lãnh đạo tiếp tục chủ trương vận động Hoa Kỳ làm áp lực với chính phủ Việt Nam Cộng hòa để Fulro Thượng được về Việt Nam hoạt động một cách chính thức; ngược lại, nhóm vũ trang do Y Dhơn Adrong cầm đầu vẫn kiên quyết chủ trương dùng bạo lực để thành lập một quốc gia độc lập của người Thượng trên cao nguyên…
Hiệp ước cuối cùng được ký kết vào ngày 01/02/969 giữa ông Paul Nưr - đại diện Việt Nam Cộng Hòa và Y Dhê Adrong (chứ không phải Y Bham Ênuôl), đại diện Fulro dưới sự chủ tọa của Tổng thống Sài Gòn Nguyễn Văn Thiệu, Thủ tướng Trần Văn Hương. Trong lời bế mạc buổi lễ, Y Dhê Adrong tuyên bố: “Kể từ ngày hôm nay, phong trào FULRO không còn nữa trên Cao Nguyên, bất cứ ai sử dụng danh nghĩa FULRO sau này để phá hoại sự đoàn kết Kinh-Thượng sẽ bị trừng trị theo luật pháp hiện hành của chính quyền”.
Một số người trong các sắc tộc Thượng và Chăm không hài lòng với những điều khoản ký kết bởi họ vẫn chưa có một chỗ đứng danh dự như mong muốn và vì vậy FULRO tiếp tục đấu tranh trong bóng tối, có lúc âm ỉ, lúc bùng lên.
III.3. Trên đường tan rã:
Năm 1975, chế độ ngụy quyền sụp đổ, hàng ngàn quân FULRO do Y Ghơ̆k Niê Kriêng chỉ huy tiếp tục tiến hành chiến tranh du kích chống lại chính quyền Việt Nam, nhưng những lời hứa của người Mỹ về việc viện trợ cho họ không bao giờ trở thành hiện thực.
Lợi dụng tình trạng hỗn độn trên Tây Nguyên giữa tháng 3-1975, FULRO cho thu nhặt vũ khí, quân trang và quân dụng do Quân lực Việt Nam Cộng hòa bỏ lại. Họ cũng nhân thời cơ này ra lệnh cho các đơn vị FULRO chiếm nhiều đồn bót dọc vùng biên giới, một số buôn làng tại Kon Tum, Pleiku, Đắk Lắk, Quảng Đức, Lâm Đồng và Ninh Thuận. Đây là thời gian phong trào FULRO, được dịp hồi sinh, đã tổ chức nhiều cuộc đánh phá chống lại chính quyền mới nhưng đều bị trấn áp.
Tại Phan Rang, giữa tháng 4-1975, lực lượng FULRO Chăm, với khoảng 2.000 tay súng, thành lập những đội du kích “bảo vệ thôn ấp”, treo cờ FULRO khắp nơi. Khi Quân đội nhân dân Việt Nam tiến vào, FULRO Chăm nổ súng chống lại, nhưng bị đánh bại nhanh chóng, một số bị thiệt mạng, một số bị bắt và một số khác trốn lên cao nguyên Di Linh hợp cùng các nhóm FULRO Thượng tiếp tục tổ chức chiến đấu.
FULRO quân khu I chặn đánh các đường tiếp tế từ đồng bằng lên Kontum. FULRO quân khu II tấn công các buôn làng quanh Pleiku và Cheo Reo, sát hại nhiều cán bộ cộng sản. FULRO quân khu III chiếm các quận Lạc Thiện, Buôn Hô, Krông Pách,... giết và làm bị thương hàng chục cán bộ và bộ đội, phục kích các đoàn xe quân sự và hành khách trên các quốc lộ 14 và 19. FULRO quân khu IV đánh phá các quận Đơn Dương, Đức Trọng, Lạc Dương, Di Linh, chặn xét xe đò trên các quốc lộ 15, 20 và 21. FULRO quân khu V, lôi kéo hàng ngàn thanh niên Chăm và Raglai vào bưng.
Tháng 6-1975, chính quyền Việt Nam mở chiến dịch hành quân quy mô truy quét FULRO trên khắp Tây Nguyên, với chiến xa và trọng pháo yểm trợ, đánh vào những sào huyệt của FULRO tại Đắk Lắk, Lâm Đồng và Tuyên Đức, chiếm lại các quận huyện và buôn làng nằm trong tay FULRO. Nhiều cán bộ FULRO Thượng cao cấp lần lượt bị bắt (Y C̆hôñ Mlô Duôn Du, Y Bliêng Hmŏk, Y Nguê Buôn Dăp, Y Djao Niê, Nay Guh, Nay Fun, Nay Rong), bị giam trong các trại cải tạo tại Buôn Ma Thuột và Lâm Đồng.
Hơn 2.000 tàn quân FULRO Dega chạy sang Campuchia lánh nạn và được Khmer Đỏ tiếp nhận. Họ được giúp đỡ và trang bị thêm để tiến qua Việt Nam đánh chiếm các làng ven biên tại Lâm Đồng, Sông Bé và Đắk Lắk. Những trận đánh tại vùng biên giới và dọc các quốc lộ trong những năm 1975 và 1976 rất dữ dội.
Tại Đắk Lắk, cuối tháng 5-1976, một số lãnh tụ Thượng bị giam (Y Djao Niê, Nay Ful, Nay Rong, Nay Guh cùng nhiều người khác) vượt ngục và ám sát ban lãnh đạo FULRO Dega cũ gồm các ông Kpă Kơi, H Tlôñ Niê Kdăm (Bộ ngoại giao Fulro), Y Bách Êban, Y Dhê, Hmang Mbon và Y Grôñ Niê Kdăm... để giành quyền lãnh đạo. Tháng 7-1977, nhóm này thành lập một "chính phủ" mới, bộ chỉ huy đặt tại Lạc Dương, phía Bắc Đà Lạt. Y Djao (bí danh thiếu tướng Dam Păr Kwei) tự phong Thủ tướng và cử Ya Duk (người Cơ Ho) làm Đổng lý Văn phòng, Nay Guh Bộ trưởng Quốc phòng, Nay Rong (trung tá) Bộ trưởng Ngoại giao, Nay Ful Bộ trưởng Nội vụ (cả ba là người Djarai)... Tổ chức quân sự vẫn giữ y như cũ gồm năm quân khu, nhưng chỉ quân khu IV, do Paul Yưh (người Bahnar) làm tư lệnh, thực sự còn hoạt động. Vụ đảo chính này làm nhiều cán bộ FULRO nản chí, một số buông súng ra đầu hàng, một số khác bỏ về làng làm nương rẫy.
Y Djao Niê cùng Huỳnh Ngọc Sắng lập nhiều chiến khu từ Đơn Dương (Drang), Tùng Nghĩa (Laba) đến Sông Pha (Krông Pha) và phối hợp với thiếu tá Phong (tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 302 Tuyên Đức cũ) tấn công các đồn bót và sự di chuyển của bộ đội Việt Nam trên cao nguyên Lâm Đồng. Từ năm 1977 đến năm 1978, lực lượng du kích này - do Krajang Hput, người K'Ho, chỉ huy - đã tổ chức nhiều cuộc đột kích, đốt phá nhiều trụ sở ủy ban nhân dân xã, huyện, bắn pháo vào các đồn bót, phục kích và bắt giữ những đoàn địa chất và lâm nghiệp, khủng bố những người làm nghề khai thác cây rừng, chặn xét xe đò, bắt cóc và ám sát cán bộ thu mua lương thực trong các xã ấp quanh thị xã Đà Lạt, các quận Đơn Dương và Lạc Dương.
Những tranh chấp quyền lực giữa các lãnh tụ FULRO với nhau làm tổ chức Dega yếu hẳn đi. Y Djao Niê bị giết ngày 12-10-1978 tại Đức Trọng, Y Ghok Niê Krieng lên làm Thủ tướng ngày 22-1-1979, Ya Duck làm Phó thủ tướng thứ nhất đặc trách nội trị và ngoại giao kiêm phó chủ tịch thứ nhất FULRO Dega, Paul Yưh là Phó thủ tướng thứ hai đặc trách an ninh và quốc phòng; ban lãnh đạo phong trào đặt tại Đầm Ròn (Lâm Đồng).
Trong thời gian cầm quyền, Khmer Đỏ cho người sang gặp Ya Duck, “Phó Thủ tướng thứ nhất phụ trách nội an và ngoại giao” của Fulro nói thẳng là cần sự hợp tác để chống chính quyền Việt Nam. Ya Duck sau đó đã sang Campuchia gặp Pol Pot và ông được cả cố vấn Trung Quốc tiếp. Những “người nước ngoài” này hứa sẽ giúp FULRO mọi mặt chứ không chỉ giúp đất đai làm căn cứ.
FULRO tiếp tục hoạt động ở các vùng hẻo lánh tại Tây Nguyên cuối những năm 1970, nhưng ngày càng suy yếu vì chia rẽ trong nội bộ và bị kẹp giữa cuộc xung đột giữa Khmer Đỏ và Việt Nam.
Ngày 17 tháng 4 năm 1975, cuộc Nội chiến Campuchia kết thúc khi Khmer Đỏ chiếm được Phnôm Pênh. Y Bhăm Êñuôl, và khoảng 150 thành viên của lực lượng vũ trang FULRO vẫn còn ở lại thành phố bị bắt giữ rồi bị hành quyết bởi Khmer Đỏ tại sân vận động thành phố, cùng với nhiều giới chức chế độ cũ Campuchia. Lực lượng quân FULRO còn lại tại Việt Nam tuy nhiên không biết đến việc Y Bhăm đã bị giết.
Năm 1980 khoảng 1.500 quân FULRO về lại Việt Nam hoạt động. Các toán du kích Thượng đột nhập vào các tỉnh Pleiku, Kontum, Đà Lạt và Đắk Lắk khủng bố, ám sát cán bộ xã ấp rồi rút về Campuchia. Năm 1981, quân FULRO tiếp tục các hoạt động du kích, phá hoại, lôi kéo dân Thượng nổi dậy và bắt theo nhiều thanh niên Thượng từ 15 tuổi trở lên vào rừng kháng chiến. Chúng ta phản công dữ dội: năm 1984 có 358 FULRO Dega bị giết, 1.734 bị bắt, 600 vũ khí bị tịch thu. Từ 1985 đến 1990, Việt Nam tổ chức 63 cuộc hành quân trên Tây Nguyên, tiêu diệt 102 quân FULRO, bắt sống 167 người khác và vô hiệu hóa hơn 10.000 dân Thượng trong những buôn làng xa xôi, tất cả được dời về gần nơi thị tứ hay cạnh các trục lộ giao thông để dễ canh chừng.
Chính quyền Khmer, trong những năm 1981-1983, cũng tổ chức nhiều cuộc hành quân tấn công vào sào huyệt của lực lượng Khmer Đỏ và FULRO tại tỉnh Mondolkiri nhưng bị thiệt hại nặng phải lùi về đồng bằng. Phải chờ đến năm 1986, với sự trợ lực của bộ đội Việt Nam, đại bản doanh FULRO Thượng tại Mondolkiri mới bị phá hủy, tàn quân FULRO tản mác khắp nơi.
Sự gia tăng đột biến các hoạt động của FULRO trong những năm đầu của thập niên 1980 có lẽ là do được nước ngoài hỗ trợ vật chất, vì họ muốn lợi dụng cuộc xung đột để làm suy yếu Việt Nam. Tuy nhiên tới năm 1986 sự viện trợ này chấm dứt, và người phát ngôn Khmer Đỏ nói rằng dù người Thượng “rất, rất dũng cảm”, họ không được “hỗ trợ từ bất kỳ ban lãnh đạo nào” và “không có tầm nhìn chính trị”.
Cùng với sự chấm dứt viện trợ, cuộc chiến tranh du kích gay go cuối cùng cũng dần tiêu hao lực lượng FULRO chỉ còn không quá vài trăm người.
Ban đầu họ được Khmer Đỏ tiếp tế - vì cùng chung kẻ thù là chính quyền Việt Nam và chính quyền Campuchia thân Việt Nam, các lãnh đạo FULRO chấm dứt quan hệ với lực lượng Khmer Đỏ năm 1992 và tiếp tục ẩn nấp tại tỉnh Mondolkiri cho tới khi lực lượng gìn giữ hòa bình UNTAC phát hiện ra họ. Do bị phân loại là lực lượng vũ trang không phải người bản xứ, các toán FULRO cuối cùng hạ vũ khí năm 1992; 407 binh sĩ FULRO cuối cùng ra giao nộp vũ khí cho Lực lượng Gìn giữ Hòa bình Liên Hợp Quốc (UNTAC) tại Campuchia. Nhiều người trong số đó được đi tị nạn chính trị tại Hoa Kỳ. Thậm chí đến giai đoạn cuối này, họ chịu hạ vũ khí khi được biết rằng Y Bhăm Êñuôl đã bị hành quyết vài năm trước đó. Hoạt động của FULRO xem như chấm dứt.
Như thế, ở Tây Nguyên, cuối thập niên 80, không còn mấy ai nhắc đến Fulro nữa. Cho đến năm 1992, vấn đề Fulro lại xuất hiện ở khu vực biên giới Thái Lan - Campuchia. Năm 1994, khi Liên hiệp quốc đưa lực lượng quốc tế UNTAC vào thực hiện giải pháp chính trị ở Campuchia, Fulro không còn chỗ dựa. Với sự chấp thuận của Mỹ, tháng 12/1992, toàn bộ số Fulro còn lại gồm 407 tên do Y Pênh Ayun cầm đầu đã ra hàng UNTAC, tuyên bố chấm dứt hoạt động chính trị và vũ trang, nộp vũ khí và được người Mỹ đưa đi định cư ở bang Colorado…
Quân đội, Công an và các lực lượng vũ trang của ta vô cùng vất vả để truy quét và tiêu diệt tổ chức này. Mãi đến tận năm 1992, sau bao nhiêu liệt sĩ hy sinh trong các đợt truy quét và tiêu diệt, tổ chức này mới chính thức bị quét sạch trên lãnh thổ Việt Nam. Tại Campuchia, có 407 tên ra đầu hàng lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, và được mang sang Mỹ tị nạn chính trị (sống tập trung tại bang Colorado – Hoa Kỳ).
Cũng trong những năm này, Fulro liên tục thay đổi bộ máy cầm đầu, có không ít kẻ bị đồng bọn ám sát trong quá trình thanh trừng, tranh giành quyền lực.
III.4. Di họa của tổ chức phản động này, dù đã tan rã nhưng chưa thôi rình rập: Những mầm mống tội ác vẫn còn đó, chúng được nuôi dưỡng bởi các thế lực thù địch với Cách mạng Việt Nam,…
Năm 2000, tại tiểu bang Colorado, một nhà nước tự xưng được dựng lên với tên gọi: Cộng hòa Đề Ga hay còn có tên gọi khác là: nhà nước Đề Ga tự trị - có tổng thống tự phong là Ksor Kơk.
Với sự bảo trợ của Mỹ từ tài chính và vũ khí, tháng 4 năm 2004, bọn chúng đã quay về tạo nên cuộc “bạo loạn Tây Nguyên” nhưng rồi cuộc bạo loạn này đã nhanh chóng bị dập tắt bằng cuộc đấu tranh chính trị khôn ngoan và diễn ra trong hòa bình của các lực lượng vũ trang Việt Nam. Biểu tình Tây Nguyên 2004 (còn được biết đến với tên gọi Bạo loạn Tây Nguyên 2004) là một cuộc biểu tình của người Thượng xảy ra vào Lễ Phục Sinh ngày 10–11 tháng 4 năm 2004 tại Tây Nguyên; tổng cộng khoảng 10.000–30.000 người Thượng tham gia tại Đắk Lắk, Gia Lai, Đắk Nông.
Người Thượng tuyên bố biểu tình nhằm mục tiêu đòi quyền lợi đất đai và tự do tôn giáo cùng quyền tự trị. Chính phủ Việt Nam thông cáo biểu tình nhằm thành lập Nhà nước Đêga tự trị, đòi đất, đòi tự do tôn giáo do Tổ chức Quỹ người Thượng của Ksor Kok phát động. Sau sự kiện, nhiều người Thượng bị bắt giữ, số lượng thương vong không được thống kê rõ ràng, khủng hoảng tị nạn xảy ra khi người Thượng vượt biên trái phép sang Thái Lan và Campuchia. Chính phủ Việt Nam chịu sức ép từ quốc tế trong xử lý khủng hoảng tị nạn người Thượng; nhiều tổ chức quốc tế cáo buộc Việt Nam vi phạm nhân quyền và tự do tôn giáo; Việt Nam bị Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa vào danh sách Các quốc gia đáng quan tâm đặc biệt về tôn giáo. Phía chính quyền và truyền thông Việt Nam thời điểm đó cáo buộc biểu tình là bạo loạn diễn biến hòa bình, đồng thời lực lượng công an nhân dân Việt Nam tiến hành trấn áp các cá nhân tham gia FULRO sau sự kiện.
Hiện nay, lợi dụng các vấn đề xã hội, phát triển kinh tế của địa phương
một số dự án gần đây ở Tây Nguyên, như: Dự án hệ thống thoát nước trung tâm hành chính huyện Cư
Kuin, việc cưỡng chế thu hồi đất và giải phóng mặt bằng Dự án đầu tư xây dựng
đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông TP. Buôn Ma Thuột,… các đối tượng Fulro
lưu vong người Việt tại nước ngoài liên tục có
các bài viết xuyên tạc, kích động người dân phản kháng, chống đối chính quyền…
hòng tiếp sức, tạo chỗ dựa tinh thần cho những kẻ chống đối trong nước càng
thêm manh động, hung bạo và hành động man rợ hơn. Do vậy vấn đề càng trở lên phức tạp và “cuộc chiến chưa thể ngưng nghỉ” !
Tóm lại:
1. FULRO, dưới bàn tay giật dây của các thế lực thù địch, trở thành một tổ chức phản động cực kỳ nguy hiểm. Cái tên của tổ chức ấy gắn với sự đen tối, là bóng ma hãi hùng ám ảnh vùng đất Tây Nguyên. Mặc dù hiện nay, tổ chức Fulro đã bị xóa sổ, nhưng tàn dư của nó vẫn chưa thực sự chấm dứt, vẫn tồn tại trong “vấn đề Tây Nguyên” thông qua hình thức khác.
2.
Vụ việc thương tâm
sáng 11/6/2023 xảy ra, đám FULRO tàn dư lưu vong không tránh khỏi những liên
quan bởi những hoạt động hướng dẫn, kích động từ trước tới nay. Nhóm FULRO tàn
dư này dù có chối bỏ những liên quan chỉ, càng thêm thể hiện sự
bỉ ổi, đê hèn. Việc làm rõ vai trò của đám này đối với sự việc sang qua là việc của các cơ quan chức năng.
3. Máu đổ giữa thời bình, những chiến sĩ công an đã vĩnh viễn nằm xuống vì âm mưu chống phá, làm loạn Tây Nguyên, chia rẽ dân tộc Việt Nam, tất cả chỉ vì đâu?
IV. THỬ TÌM HIỂU THÊM
Qua vụ việc sáng 11/6 và một số điểm phân tích thấy ngộ ra nhiều điều. Nhưng nó có nguyên nhân từ “mâu thuẫn đất đai” giữa cơ quan thực thi pháp luật và người dân hay có nguyên nhân từ “tôn giáo”, “sắc tộc”, hoặc có sự chỉ đạo, giật dây của kẻ nào đó...chưa đủ cơ sở kết luận!
Liệu những kẻ thủ ác hành động như vậy có còn là “dân lành, ngây ngô, thiếu hiểu biết” nữa không? Liệu những kẻ chuyên ngồi Salon trong phòng lạnh chuyên “chọc gậy bánh xe, hà hơi, giúp sực, hứa hẹn, hướng dẫn”,... người dân làm mọi điều xấu từ xưa đến nay có vô can không? Và còn lắm câu hỏi “mây mây” khác nữa! Cần chờ thêm thông tin và tiếng nói của người, cơ quan có thẩm quyền!
Dù vì cái gì đi nữa, đó cũng là vụ việc đáng tiếc, đáng căm giận lũ xúi giục, tổ chức cũng như những ai “nhúng chàm” ra tay thực thi tội ác!.
Nhưng, dù thế nào chúng ta cũng quyết tâm và tin tưởng rằng sẽ không có việc từ một “đốm lửa nhỏ” này mà bùng ra, lan rộng thành “một cuộc bạo loạn” như có kẻ từng hỉ hả mong đợi!
Năm 2023 này, Thế và Lực chúng ta lớn hơn năm 2004, 2017, 2018 càng lớn hơn năm 197x, 198x rất nhiều; đồng thời ý thức “đồng tâm, quyết diệt và bắt” bọn “khủng bố” này của người dân cũng đã cao và khác xưa!
Bọn xấu đừng có mơ! Những kẻ nhẹ dạ, cả tin, a dua,... chớ có dại mà bị phỉnh, bị lừa,...lao vào ...chỗ chết!!!
- Lương Đức Mến, biên soạn qua nhiều tư liệu tham khảo-
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Tôn trọng cộng đồng, Hiếu kính Tổ Tông, Thương yêu đồng loại, Chăm sóc hậu nhân!