KỲ LẠ HIẾM GẶP

Năm âm lịch tới, Giáp Thìn 2024 là một năm hiếm gặp:

Mồng Một Tết rơi vào thứ Bảy ngày 10/02/2024 và đó là ngày Giáp Thìn, tháng Bính Dần, năm Giáp Thìn. Do vậy dân gian gọi năm tới là năm SONG THÌN, rất hiếm gặp! Nó càng đặc biệt hơn bởi theo Lịch Dương thì 2024 (chia hết cho 4) là NĂM NHUẬN và tháng Hai có ngày 29 (thứ Năm ngày 20 tháng Giêng âm lịch) !

Nó hiếm bởi xét 2 năm gần đây: Năm ngoái 2023 Quý Mão, ngày 01 Tết âm lịch rơi vào Chủ nhật ngày 22/01/2023 nhằm ngày Canh Thìn, tháng Giáp Dần, năm Quý Mão; còn năm tới 2025 Ất Tỵ thì ngày Mồng Một Tết âm lịch rơi vào ngày thứ Tư ngày 29/01/2025 tức là ngày Mậu Tuất, tháng Mậu Dần, năm Ất Tỵ. Chả năm nào tên Can Chi của ngày Mồng Một Tết trùng với Tên Can Chi của năm!

Nếu theo chu kỳ Hoa giáp thì 60 năm trước, ngày Mồng Một Tết Giáp Thìn 1964 là thứ Năm ngày 13/02/1964 tức là ngày Nhâm Thìn, tháng Bính Dần năm Giáp Thìn và tuy cùng THÌN đấy nhưng ngày thì NHÂM năm mới GIÁP! Còn 60 năm sau, vào năm Giáp Thìn 2084 thì Mồng Một Tết là Chủ nhật ngày 06/02/2084, tức ngày Ất Mão, tháng Bính Dần và năm Giáp Thìn. Như vậy tên Can Chi Mồng Một Tết Nguyên đán cũng chả trùng với tên Can Chi của năm Âm lịch! Tất nhiên, nó cách năm 2024 là 60 năm nên con số chỉ năm Dương của nó của nó chia hết cho 4 và năm đó tháng Hai có 29 ngày (thứ Bẩy ngày 17 tháng Giêng Giáp Thìn với năm 1964 và thứ Ba ngày 24 tháng Giêng Giáp Thìn cho năm 2084).

Chú ý rằng, các năm 1964, 2024, 2084 kể trên chỉ là “nhuận” theo lịch Dương, tức tháng Hai có ngày 29 còn lịch âm (can chi) thì theo nguyên tắc “thập cửu niên thất nhuận” (19 năm có 7 năm nhuận), con số chỉ năm Dương đó chia cho 19 không dư 3, 6, 9, 11, 14, 17 nên năm Âm lịch tương ứng không nhuận do vậy năm đó KHÔNG PHẢI LÀ NHUẬN KÉP!

Nhiều ngàn năm mới có một năm tên Can Chi ngày Tết Nguyên đán trùng với tên Can Chi năm Âm lịch!

Với lịch âm, việc tính toán, quy đổi ngày âm ra tên Can Chi (không phụ thuộc bởi giới hạn năm, tháng) khá phức tạp bởi không có quy luật rõ ràng như lịch Dương.

Do vậy, cỡ “thảo dân” như chúng ta chỉ nên biết như vậy, chả tính toán làm gì cho đau đầu.

Trước mắt mong năm Song Thìn tới nhiều may mắn, Hạnh phúc, xóa ngay quan niệm “bão năm Thìn” có từ sau 1904 và vì vậy, cá nhân tôi xin có đôi lời như vầy:

LONG NIÊN NHỊ TỨ DƯ PHẤN KHÍCH;

TUẾ THỨ SONG THÌN KIỆM TAI ƯƠNG.

龍 年 二 四 余 奮 隙；

歲 庶 雙 辰 儉 災 殃.

Trong tranh trình bầy dưới đây thì câu chữ Nho đặt theo nguyên tắc treo câu đối “Trắc phải, bằng trái” còn câu dịch nghĩa viết bằng chữ Quốc ngữ (NĂM RỒNG HĂM BỐN ĐẦY PHẤN KHỞI; XUÂN MỚI SONG THÌN HẾT TAI BAY) trình bày theo cách đọc đương đại nghĩa là “Trắc trái, bằng phải”! Do vậy chữ dễ đọc nhất là 二 四 (NHỊ TỨ) sát ngay chữ SONG THÌN !

-         Lương Đức Mến, 16/01/2024 -