Lương Thế Vinh với việc chống gian lận trong thi cử, bổ nhiệm

Ai cũng biết Trạng Lường là nhà toán học, nhà giáo dục xuất sắc, một vị quan thanh liêm. Nhân mấy việc “lình xình” kỳ thi Tốt nghiệp vừa qua và trong quá trình thực hiện quy chế bổ nhiệm nhớ lại 2 chuyện liên quan đến Cụ Trạng.

Cả hai chuyện đều chép trong Đại Việt sử ký toàn thư và đều xẩy ra năm Quang Thuận thứ Tám (丁亥八年, 1467) triều Lê Thánh Tông.

1. Tố cáo quan dung túng kẻ hối lộ:

Năm ấy, Vua “...lấy con cháu các quan viên trước đã sung làm quân ở vệ Kim ngô 金吾, người nào thi đỗ thì sung làm giám sinh 監生 Quốc tử giám 國子監, nếu thi hội 會試 trúng trường thì sung làm tam xá sinh 三舍生. Người nào đỗ thi hương và có tư chất tốt thì cho làm giám quan 監官 kể ra, tâu xin cho ở lại học tập. Bắt Giám sát ngự sử 監察御史 Quản Công Thiêm 管公添 vì Lương Thế Vinh hặc tội ông này dung túng kẻ đưa hối lộ là Hán Tông Nghiệp 漢宗業.

2. Tố cáo việc khai man lý lịch:

Cũng năm này nhà lê đặt Ngũ kinh bác sĩ 五經博士, mỗi người chuyên nghiên cứu một kinh để dạy học trò.

Khi đó, Vũ lâm vệ chỉ huy sứ 羽林衛指揮使 Lê Tông Vĩnh 黎宗永 khai man tập ấm để được bổ làm quan. Tông Vĩnh vốn người Gia Viễn 嘉遠, con trai Nguyễn Cố 阮固, được Tổng quản 總管 Lê Nguyên 黎元 nuôi làm con mình, nhờ tập ấm 蔭 được bổ làm Quyền cấp sự trung 權給事中, bị Lương Thế Vinh hặc tội, vua cắt chức.

Liệu nay còn mấy người có trách nhiệm tố cáo đồng liêu làm sai nhằm trục lợi trong thi cử, bổ nhiệm?

-Lương Đức Mến (ST)-